Oko sveta

Tragovi Rimskog carstva u Srbiji od Sirmijuma do Trajanovog mosta preko Dunava

Komentari

Autor: Tila Milenović

05/12/2021

-

07:56

Tragovi Rimskog carstva u Srbiji od Sirmijuma do Trajanovog mosta preko Dunava
Tanjug/Dragan Kujundžić, profimedia - Copyright Tanjug/Dragan Kujundžić, profimedia

veličina teksta

Aa Aa

Širom područja današnje Srbije, nekada se prostiralo Rimsko carstvo, a o prisustvu antičkog naroda na našoj teritoriji ostalo je dosta dokaza.

Od ruševina mosta na Dunavu, koji je trebalo da poveže Istok sa Zapadom sve do slavnih rodnih gradova rimskih vladara, arheološka nalazišta otkrivaju mnogo toga o načinu života i razvijenosti civilizacije pre skoro 2.000 godina na teritoriji današnje Srbije.

"Podzemni svet" antičke istorije pruža uvid u ostatke nekada veličanstvenih zdanja i napredne infrastrukture bilo da je u pitanju sam istog zemlje, ili Sremska Mitrovica na severozapadu.

Sirmijum

Sremska Mitrovica ispod svojih gradskih ulica čuva ostatke građevina jedne od prestonica Rimskog carstva, grada Sirmijuma, koji je svojevremeno spadao u najveće metropole. Sirmijum, kao naselje potiče još iz prastarih keltskih vremena, sa prvim tragovima naselja još od pre 7.000 godina, navodi Turistička organizacija Sremske Mitrovice.

Sirmijum je doživeo snažnu urbanu ekspanziju s kraja trećeg veka, i tokom četvrtog. Poznati rimski pisac iz Amijan Marcelin naziva ga "slavna i mnogoljudna majka gradova". Sirmijum je bilo rodno mesto pet rimskih careva: Decija Trajana, Aurelijana, Proba, Maksimijana Herkulija i Gracijana.

Sremska Mitrovica je bila jedan od najvećih jugoslovenskih arheoloških centara. Prilikom arheoloških istraživanja Sirmijuma pored Carske palate sa rimskim cirkusom, otkrivene su i druge monumentalne javne građevine poput "Licinijevih termi", žitnice, trgovačke i zanatske četvrti. 

Wikipedia.org/mediaportal.vojvodina.gov.rs

 

Singidunum

Iako je grad na teritoriji današnjeg Beograda postojao još za vreme Kelta, o antičkom Singidunumu možemo da govorimo posle dolaska rimske vojske izauzimanja tvrđave. Rimljani su učvrstili svoj položaj na ovom strateški važnom delu Podunavlja, a keltski Singidunum se uklopio u okvire rimske države i antičke civilizacije.

Za sada je nepoznato koja je prva rimska vojna jedinica zaposela ovo područje. Arheološka istraživanja u Knez Mihailovoj ulici broj 30 ukazuju na postojanje skromnog vojnog logora koji je na ovom prostoru podignut krajem prvog veka. Ostaci ulice na istom lokalitetu govore da je upravo ona predstavljala glavnu komunikaciju unutar vojnog logora.

Kao i većina gradova Rimske imperije, Singidunum se razvijao od vojnog logora i naselja veterana, a u prvoj polovini drugog veka postao je municipium – administrativni centar provincije Mezije, da bi verovatno sredinom trećeg veka bio proglašen za koloniju osle pobede rimskih trupa nad Dačanima i nakon formiranja rimske provincije Dakije.

profimedia

 

Viminacium

Viminacijum je arheološko nalazište u blizini Požarevca, a nekada je bio rimski grad i vojni logor.  Bio je jedan od najznačajnijih legijskih logora na Dunavu, a izvesno vreme i glavni grad rimske provincije Gornje Mezije, koja je obuhvatala najveći deo Srbije, severnu Makedoniju i deo severozapadne Bugarske.

Pod vladavinom Hadrijana stekao je status municipija, grada sa visokim stepenom autonomije koji podrazumeva i nezavisnu gradsku upravu. Bio je sedište episkopa u četvrtom veku, a kasnije dobija status mitropolije. 

Tanjug/Dragan Kujundžić

 

Trajanova tabla i ostaci najvećeg mosta Rimskog carstva

Na gotovo najistočnijoj tački Srbije nalaze se ruševine monumentalne građavine sa samog početka drugog veka nove ere. Trajanov most na Dunavu, koji je nekada povezivao Gornju Meziju i provinciju Dakiju, da i danas stoji, predstavljao bi prelaz između Srbije i Rumunije.

Impozantna građevina završena je u rekordnom roku, posebno uzimajući u obzir tadašnju razvijenost, od 103. do 105 godine. Hiljadu godina je važio za najveći most na svetu, iako nije opstao toliko dugo, a večno čuva titulu najvećeg rimskog mosta — čija je ukupna dužina od kapije do kapije iznosila 1.158 metara.

Nije poznato ko je, kada i zašto srušio most koji je važio za najveći ikad sagrađen u Rimskom carstvu, međutim, činjenica da su od njega na kopnu ostali samo stubovi na srpskoj, odnosno rumunskoj strani.

Taj most je bio poslednji stadijum viševekovne izgradnje rimskog puta koju je završio upravo vladar Trajan. Turistima je verovatno znatno poznatija Trajanova tabla koja se može videti tokom vožnje čamcem na Đerdapskom jezeru. Ta tabla je spomeničko nasleđe Trajanovom doprinosu u izgradnji rimskog puta, čiji ostaci i dalje mogu da se vide kod tvrđave Golubac.

Interesantan je podatak da je tabla morala da bude premeštena, tačnije podignuta oko 20 metara u visinu, zbog izgradnje hidroelektrane Đerdap I 1969. godine. Iako je tabla sačuvana, izgradnjom hidroelektrane veliki deo rimskog puta je bio potopljen.

Diana tvrđava

Diana je stari utvrđeni grad na obali Dunava, južno od hidroelektrane Đerdap I. Tvrđava je podignuta kao jedna od baza za Dačke ratove i obezbeđivanje plovidbe Dunavom krajem prvog veka, takođe tokom vladavine cara Trajana. Danas ima ostataka utvrđenja, a unutar samog lokaliteta se sprovode arheološka istraživanja. 

Ostaci zdanja sastoje se od zaobljenog pravougaonika sa kulama postavljenim u njegovama temena. Posedovala je četiri kapije ojačane polukružnim kulama.

Wikimedia/CrniBombarder!!!

 

Felisk Romuliana – Gamzigrad 

Gamzigrad je arheološko nalazište blizu Zaječara u istočnoj Srbiji antičke rimske carske palate Feliks Romulijane koja se nalazi na Uneskovoj listi svetske baštine. Gamzigrad predstavlja rezidenciju rimskog cara Gaja Valerija Maksimijana Galerija, koji je po majci Romuli nazvao palatu Romulijana. Veruje se da ovo zdanje, od kojeg su ostali samo stubovi, nikada nije bilo dovršeno, a napola dovršenu građevinu su razarali varvari u šestom veku.

profimedia

 

Mediana

Medijana je danas arheološki park u istočnom delu Niša, a u vreme vladavine cara Konstantina Velikog bilo je naselje sa letnjim rezidencijama, poput vila i velikim poljoprivrednim gazdinstvima. Rimljani su područje Naisusa naselili posle pobede nad Dadrancima, budući da se to naselje nalazilo na trgovačkom putu. U Mediani su otkriveni ostaci carske plate sa mnoštvo luksuznih vila, ukrašenim mozaikom na površini od oko 800 kvadratnih merara.

 

profimedia

 

Justiniana Prima - Caričin grad

Caričin grad ili Justiniana Prima nedaleko od Leskovca predstavlja ruševine i ostatke poznoantičkog grada iz šestog veka. Ovaj arheološki lokalitet klasifikovan je kao nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju.

Caričin grad je bio jedan od najvećih i najznačajnijih vizantijskih gradova u unutrašnjosti Balkana. Podigao ga je vizantijski car Justinijan I, u znak zahvalnosti svom rodnom kraju. 

Kasniji nestanak grada sa istorijske pozornice datira se u vreme vladavine cara Iraklija I tokom sedmog veku, kada je grad osvojen i poharan od Avara i Slovena.

Komentari (0)

Putovanja