Kineski naučnici došli do revolucionarnog otkrića ispitujući uzorke tla sa Meseca: Voda pronađena na neočekivanom mestu

Komentari

Autor: CNN

06/08/2024

11:50

Kineski naučnici došli do revolucionarnog otkrića ispitujući uzorke tla sa Meseca: Voda pronađena na neočekivanom mestu - Copyright profimedia

veličina teksta

Aa Aa

Kineski naučnici analizirali su uzorke tla koje je njihova lunarna sonda 2020. godine donela s Meseca i došli do neočekivanog otkrića.

Ispostavilo se da u Mesečevom tlu, pored minerala, postoje i tragovi vode, što je prvi put da je voda u molekularnom obliku - H2O - pronađena u fizičkim uzorcima s Meseca i što je najvažnije, koji potiču sa mesta za koje se ranije mislilo da voda u tom obliku ne može da postoji.

Istraživači su pažljivo ispitivali uzorke koje je na Zemlju donela "Chang'e-5" sonda koja se spustila na površinu meseca 2020. godine i otkrila "prizmatične transparentne kristale, poput pločica" - širine približne debljini ljudske dlake - što je zapravo "nepoznat lunarni mineral" koji je dobio ime ULM-1. Studija o tome objavljena je 16. jula u časopisu "Nature Astronomy".

ULM-1 kristal (hemijske formule (NH4)MgCl3·6H2O) sačinjen je od otprilike 41 posto vode, sa delovima amonijaka koji drže te H20 molekule stabilnim, uprkos drastičnim temperaturnim oscilacijama na Mesecu, navodi se u studiji.

Taj tip vode, mogao bi biti potencijalni "resurs za naseljavanje Meseca", kažu naučnici. Otkriće je još jedan korak Kine u uspostavljanju sve bolje pozicije u svemirskoj trci sa velikim ambicijama, kao što je izgradnja istraživačke baze na Mesecu.

Kako doći do vode na Mesecu

Na Mesecu postoje tri poznata tipa vode, kaže za CNN Jugi Ćijen, planetarni geolog Univerziteta u Hongkongu, koji nije bio uključen u ovu studiju.

Postoje molekuli vode - jedinjenje koje je poznato kao H20; zatim zamrznuti obli - led i jedinjenje poznato kao hidroksil, koje sadrži atom kiseonika kovalentno vezan za atom vodonika.

Ranija otkrića sugerisala su da je voda došla na površinu Meseca u davnoj prošlosti, kroz erupcije tada aktivnih vulkana, što je značilo da je postojala u njegovoj unutrašnjosti još od nastanka Zemljinog satelita.

Međutim, ljudi nisu uvek znali da li ima vode na Mesecu, mada se o tome teoretisalo stotinama godina. Istraživači su verovali da je Mesec suv, naročito zato što u prvim uzorcima koje je prikupila Nasina "Apollo" misija nisu u početku pronađeni bilo kakvi tragovi vode, kao ni u misijama "Luna" Sovjetskog Saveza.

Tek je nedavno potvrđeno da voda, led i vodeni molekuli postoje u mračnim i hladnim lunarnim polovima, do kojih zraci sunca ne dopiru. Nedavna studija je takođe sugerisala da voda ili hidroksil mogu biti zarobljeni u perlicama vode raspršenim po površini Meseca, kao i da solarni vetrovi mogu da transformišu hidroksil (hemijska formula OH) u vodu (H2O).

Međutim, lunarni polovi bili bi nezgodno mesto za ekstrakciju vode, zbog neravnog terena, a molekularna voda "nije stabilna u drugim regijama Meseca", jer isparava na nižim geografskim širinama, gde temperature često prevazilaze 100 stepeni Celzijusa, kaže Ćijen.

Nova studija to menja.

Uzorci koje je donela kineska "Chang’e-5" sonda potiču upravo iz oblasti za koju se smatralo da nije stabilna za molekularnu vodu, a Ćijen za CNN objašnjava da je u uzorcima pronađen amonijak, koji se ponašao kao stabilizator.

"Mislim da novo otkriće da možemo da crpimo molekularnu vodu direktno iz lunarnog tla ima mnogo potencijala. Mislim da je ovo novi mehanizam da napravimo molekularnu vodu stabilnom na lunarnoj površini", kaže Ćijen.

Kineske svemirske ambicije

Sve veći broj zemalja bavi se ispitivanjem strateških i naučnih koristi od daljeg istraživanja Meseca. Kina je poslednjih godina u ovoj oblasti najviše napredovala, u skladu sa "večnim snom" njenog lidera Sija Đinpinga da od svoje zemlje napravi svemirsku silu.

Kina je 2013. postala prva zemlja koja je posle gotovo četiri decenije poslala robota na Mesec, a onda 2019. prva i jedina država koja je stigla na njegovu mračnu stranu.

Tri godine kasnije, Kina je završila svoju najnoviju orbitalnu svemirsku stanicu "Tiangong", a sada planira da do 2030. pošalje i astronaute na Mesec i izgradi istraživačku bazu na južnom polu Zemljinog satelita.

Znanje o tome kako se voda skladišti na Mesecu je vrlo korisno jer bi moglo da omogući budućim astronautima da imaju neophodne resurse za duže misije.

Još nisu završene analize uzoraka Chang'e-6 misije

Podsećamo, Kina je posle "Chang'e-5", ove godine uspešno privela kraju i "Chang'e-6" misiju u kojoj su prvi put u istoriji uzorci tla sa mračne strane Meseca, ali će svet morati da pričeka završetak njihovog ispitivanja.

Amerika, Kina i bivši Sovjetski Savez prikupljali su ranije uzorke sa bliske strane Meseca, ali je Kina prva koja ih je donela i sa daleke strane.

Ranije su sarađivali sa međunarodnim naučnicima u proučavanju uzoraka, ali nije poznato da li će i ovog puta biti tako.