Tri puta potonuo, tri puta izvlačen iz reka: Besplatan obilazak broda sa kog su ispaljeni prvi hici Prvog svetskog rata

Komentari

Autor: Euronews Srbija, Politika, RTS

23/11/2021

21:42

Tri puta potonuo, tri puta izvlačen iz reka: Besplatan obilazak broda sa kog su ispaljeni prvi hici Prvog svetskog rata - Copyright Euronews/Aleksa Boljanović

veličina teksta

Aa Aa

Jedini preostali bojni brod iz grupe rečnih monitora sa kojih je izvršen prvi artiljerijski udar u Prvom svetskom ratu – nekadašnji "Bodrod", kasnije preimenovan u "Sava" tri puta je potonuo, a smatra se da je sa njega ispaljen prvi hitac na samom početku Velikog rata.

Taj brod se trenutno nalazi kod Brankovog mosta, restauriran je i funkcioniše kao muzej, a svi zainteresovani mogu besplatno da ga posete do 30. novembra ove godine, navela je ICOM Serbia na svom Fejsbuk profilu.

Prve topovske salve u Prvom svetskom ratu ispalila je jedinica Dunavske flote, samo nekoliko dana nakon objave rata, kad je gađan Beograd i to sa tri bojna broda: "Bodrog", "Temeš" i "Samoš".

"Bodrog", odnosno "Sava" napravljen je 1904. godine kao jedan od deset monitora austrougarske mornarice.

Tokom 1914. i 1915. godine "Bodrog" učesvuje kao podrška napadima na Beograd. Brod je "svedočio" i o pobedi Srbije u ratu, jer predstavlja ratni plen Vojske Kraljevine Srbije iz 1918. godine.

Potopljen je 1918, dve godine kasnije je izvađen, preuređen i pod imenom "Sava" uvršten u mornaricu Kraljevine, Srba, Hrvata i Slovenaca, piše Ministarstvo odbrane.

Monitor je potom 1941. stradao sa nestankom prve Jugoslavije, kada ga je u Aprilskom ratu potopila vojska koja nije želela da "Sava" padne u ruke Nemcima. To se desilo 12. aprila u blizini Zemunskog keja, opet nedaleko od lokacije gde se "Sava" danas nalazi.

Pripadnici Nezavisne države Hrvatske 1942. godine izvukli su monitor iz reke i koristili ga za čuvanje istočnih granica svoje kvislinške tvorevine. Posada odana režimu Ante Pavelića, međutim, u septembru 1944. bila je primorana da ponovo potopi brod, i to u Savu kod Slavonskog Broda, prenosi Politika.

Treći put monitor "Sava" se "vratio u život" 1951. godine, u doba Federativne Narodne Republike Jugoslavije, a posle remonta uključen je u Rečnu flotilu JNA. Iz vojne upotrebe povučen je 1959. godine.

Rečni monitor "Sava", bivši "Bodrog", 2005. godine rešenjem Muzeja nauke i tehnike iz Beograda, utvrđen je kao kulturno dobro Republike Srbije.

Pogledaj galeriju

Brod - muzej otvoren za posetioce kod Brankovog mosta

Brod proglašen za kulturno dobro, premšten je sa obale Dunava kod Novog Sada, na Adu Huju. U tom trenutku definitivno nije bio u svom punom sjaju – nagrižen rđom, korišćen je da bi preko njega pristajala druga plovila, nije bio ni nalik svom trenutnom stanju. Ipak, istoričari Instituta za savremenu istoriju videli su potencijal u njemu i predložili da se pretvori u ploveći muzej, pisao je 2013. godine RTS.

Stručnjaci Muzeja nauke i tehnike od 2014. godine radili su na projektu restauracije kako bi brod pretvorili u muzej.

Ove godine 1. novembra, konačno je završena restauracija broda koji je postavljen na obali reke Save, između Brankovog mosta i Savskog pristaništa.

Konačno, 103 godine posle oslobođenja Beograda, hrabri svedok stradanja u Prvom svetskom ratu i burne istorije srpske prestonice, napokon je otvoren za posete.