Zauvek izgubljen srednjevekovni grad: Gotovo svaki Beograđanin je posetio mesto nekadašnje tvđave
Komentari21/09/2021
-07:14
Avala je danas popularna vikend destinacija među Beograđanima i verovatno omiljeno izletište ljubitelja prirode i čistog vazduha, a nekada je ovo mesto takođe bilo važno u vojnostrateškom i duhovnom pogledu.
Iako mnogi posetioci to ne znaju, na mestu današnjeg Spomenika neznanom junaku sve do 20. veka nalazili su se ostaci jednog veoma važnog srednjovekovnog utvrđenja – Žrnova.
Nije poznato koji je vladar podigao ovu tvrđavu na 511 metara visokoj planini nadomak Beograda. Postoje teorije da je srednjovekovno zdanje izgrađeno na mestu ruševina iz Rimskog carstva.
Ipak, činjenica je da je strateške pogodnosti jedine planine u okolini Beograda uočilo i Osmansko carstvo, pa je tvrđavu Žrnov dodatno proširio bedemima i šancem vojskovođa Hodi-paša.
Etimologija samog naziva Žrnov ili Žrnovo najverovatnije potiče od reči "žrvanj", što označava alat za obradu rude, piše Mingl.
Tvrđava se sastojala od Donjeg i Gornjeg grada. Bedem koji okružuje i formira Donji grad počinje od kule na jugozapadu i pravi polukrug ka jugu da bi se potom dodatno izdužio ka jugoistoku prateći padinu, posle čega se okreće i gotovo pravolinijski ide na severozapad dok se ne spoji sa bedemom Malog grada.
Oko tvrđave nalazio se šanac koji je pratio spoljnu liniju bedema, a kapija se nalazila na najjugozapadnijoj tački.
Ne zna se do kada se tačno u Žrnovu nalazila vojna posada, ali se pretpostavlja da je tvrđava napuštena u 18. veku i od tada je prepuštena zubu vremena.
Rušenje Žrnova
Ovaj dragocen istorijski spomenik potpuno je srušen radi izgranje novog spomenika.
Tokom Prvog svetskog rata, prilikom povlačenja 1915. godine, jedan srpski vojnik je poginuo na samom vrhu Avale, a Nemci su ga sahranili i na krstači napisali "Ein unbekannter serbischer Soldat", odnosno "Jedan nepoznati srpski vojnik".
Posle rata, u blizini srednjovekovnog utvrđenog grada Žrnova stanovnici okolnih sela podigli su 1922. godine kameni spomenik na mestu groba nepoznatog palog ratnika.
U ovakvoj atmosferi priča o Žrnovu je nesrećno završena – desetak godina kasnije doneta je odluka da se na mestu tvrđave podigne novo monumentalno obeležje nepoznatom vojniku koje je danas dobro poznato svim posetiocima i predstavlja jedan od simbola Beograda.
Tako se desilo da 1934. razornim eksplozijama zauvek budu uništeni ostaci one iste tvrđave za koju je u XVII veku osmanski putopisac Evlija Čelebija rekao da spada među šest najznačajnijih utvrđenja u Srbiji.
Komentari (0)