Bezbolna, ali opasna bolest čiji se tačan uzrok još ne zna, a ima je i u Srbiji - šta je balkanska nefropatija

Komentari

Autor: Slavica Tuvić

13/03/2022

13:50

Bezbolna, ali opasna bolest čiji se tačan uzrok još ne zna, a ima je i u Srbiji - šta je balkanska nefropatija - Copyright profimedia

veličina teksta

Aa Aa

U Srbiji oko 10 odsto stanovnika ima neki problem sa bubrezima, a oko 5.500 već su na hemodijalizi. Duga je lista čekanja za transplantaciju tog organa i na njoj se trenutno nalazi oko 800 ljudi. Lekari kažu da Srbija prednjači u Evropi po broju pacijenata na dijalizi, da se to moglo i očekivati zbog prave epidemije dijabetesa i povišenog krvnog pritiska, ali i "balkanske nefropatije" koja je karakteristična za zemlje bivše Jugoslavije, Rumuniju, Bugarsku.

Za "balkansku nefropatiju" prvi put se čulo pedesetih godina, gde u slivovima velikih reka dolazi do nesrazmernog oboljenja bubrega koje vodi dalje do dijalize. Tačan uzrok bolesti još se ne zna.

Istraživanja rađena pre desetak godina pokazala su da pacijenti sa "balkanskom endenskom nefropatijom" najviše dolaze iz mesta koja su u dolini Južne i Velike Morave, Kolubare (Lazarevac), Posavini, okolini Loznice.

Načelnik Odeljenja za nefrologiju KBC Zvezdara dr Petar Đurić pojašnjava da se ne zna tačan uzrok te progresivne bolesti, čiji tok ne može da se zaustavi, već može samo da se uspori.

Obično prolazi bez ikakvih simptoma, bubrezi se polako gase i tek kada potpuno otkažu javljaju se problemi i tada je neophodna dijaliza.

"Bubrežne bolesti su uglavnom bezbolne, tako je i sa 'balkanskom nefropatijom'. Bubrezi propadaju, polako se gase i tek kada otkažu onda kreću problemi, ali je tada kasno da se bilo šta preduzme. Bolest se najčešće otkrije slučajno, tokom preventivnih pregleda. Na ultrazvuku se vide manji bubrezi, koji izgledaju normalno. To može biti prvi znak bolesti", naveo je dr Đurić za Euronews Srbija.

Šta je balkanska nefropatija

Dodaje da nefrolozi znaju koja su područja u Srbiji posebno ugrožena i da pacijente koji dolaze iz tih sredina, sa povećanom ureom i kreatininom, upućuju na dodatne analize kako bi se otklonila sumnja na "balkansku nefropatiju".

"To je progresivna bolest, karakteristična za ovo područje, koja ima svoj tok. Često nismo u mogućnosti da je zaustavimo, samo da usporimo. Na svu sreću poslednjih dvadesetak godina smanjena je njena učestalost, kako su krenuli vodovodi da ulaze u sela. Bolest se sada ređe viđa ili se promenila klinička slika. Uglavnom, danas je manje takvih pacijenata koji dolaze do dijalize", pojasnio je on.

U KBC Zvezdara nalazi se jedan od najvećih dijaliznih centara u Srbiji. Trenutno se kod njih leči oko 260 pacijenata. Najmlađi ima samo 23 godine.

Nisu svi pacijenti koji su na dijalizi kandidati za transplantaciju, ali se broj onih koji čekaju organ stalno povećava. Presađivanje tog organa radi se u pet centara u Srbiji - Univerzitetskom kliničkom centru Srbije, KC Vojvodina, KC Niš, VMA i Univerzitetskoj dečjoj klinici u Tiršovoj.U Vojnomedicinskoj akademiji godišnje se obavi između 20 i 25 transplantacija.

"Svake godine se povećava broj pacijenata za transplantaciju. Mi smo endemsko područje. To se zove u literaturi "balkanska nefropatija" ili "srpska nefropatija" gde u slivu velikih reka - Save i Dunava dolazi do nesrazmerno velikog broja oboljenja bubrega koja na kraju dovode do transplantacija. Mi smo zemlja koja prednjači u tome u Evropi", rekao je nedavno za Euronews Srbija pukovnik prof. dr Aleksandar Tomić, načelnik Кlinike za vaskularnu i endovaskularnu hirurgiju VMA.

Bolovala cela naselja

Uzrok "balkanske nefropatije" nije otkriven, a dr Ljubinko Todorović, koji je već 11 godina na hemodijalizi, objašnjava da je interesantno istraživanje na tu temu pre više godina objavio prof. Jovan Nikolić.

"Ranije su cela naselja bolovala od balkanske nefropatije, a nije se znao uzrok. Prof. Nikolić je došao do zaključka je bolest povezana sa korovskom biljkom u narodu poznatom kao 'vučja jabuka' (Aristolochia clematitis). Ima je u slivovima velikih reka, najčešće raste uz pšenicu. Ljudi su mleli pšenicu sa svojih njiva i tako je vučja jabuka završavala u hlebu. Danas se drugačije tretira pšenica kada se industrijski melje, te je to doprinelo smanjenju bolesti", naveo je on.

Podseća i na holandsko istraživanje urađeno pre 20 godina. Grupa žena koristila je vučju jabuku za mršavljenje. Efekat je postignut sve su smršale, ali su završile na dijalizi.