Neobična pojava u svemiru intrigira naučnike - niko ne zna odakle dolaze impulsi koje je otkrio kineski teleskop

Međunarodni tim astronoma nedavno je posmatrao više od 1.650 brzih radio impulsa otkrivenih iz jednog izvora u dubokom svemiru što do sada, predstavlja najveći broj ovih misterioznih fenomena ikada zabeleženih.

Više od decenije nakon otkrića brzih radio impulsa (FRB), astronomi su i dalje zbunjeni poreklom milisekundnih ekspolozija od kojih svaka proizvodi energiju ekvivalentnu godišnjoj proizvodnji Sunca.

U studiji, objavljenoj u časopisu Nature, naučnici, uključujući i astrofizičara sa Univerziteta u Nevadi Binga Džanga, izveštavaju o otkriću upkupno 1.652 nezavisna brza radio impulsa iz jednog izvora tokom 47 dana 2019. godine, koje su nazvali FRB 121102. Zabeleženi su pomoću teleskopa FAST, širokog 500 metara u Kini. Ova pojava je predstavljala najviše brzih radio impulsa u jednom događaju od svih prethodnih prijavljenih zajedno.

"Ovo je bio prvi put da je jedan izvor FRB-a proučavan tako detaljno. Veliki impulsni set pomogao je našem timu da se, kao nikada do sada, vrati u karakterističnu energiju i raspodelu energije brzih radio talasa, što baca novo svetlo na izvor koji pokreće ove misteriozne pojave", rekao je Džang, jedan od autora studije.

Od kada su brzi radio impulsi prvi put otkriveni 2007. godine, astronomi širom sveta okrenuli su se moćnim radio teleskopima poput FAST-a kako bi pratili impulse i tražili tragove o tome odakle dolaze i kako se proizvode. Smatra se da su izvor koji pokreće većinu brzih radio impulsa, guste neutronske zvezde veličine gradova koje poseduju najjača magnetna polja u univerzumu. I dok naučnici postaju sve saglasniji oko toga šta proizvodi ove impulse, tačna lokacija na kojoj se oni pojavljuju je i dalje misterija.

Doduše, misterija koju noviji rezultati možda počnu da otkivaju.

Prema Džangu, postoje dve aktivne pretpostavke odakle dolaze impulsi. Moguće je da potiču iz magnetosfera ili unutar jakog magnetnog polja magnetara (neutronske zvezde). Druga teorija jeste da se impulsi formiraju iz relativističkih šokova izvan magnetosfere koji putuju brzinom svetlosti.

"Ovi rezultati predstavljaju veliki izazov za potonji model. Impulsi su previše česti i, s obzirom da je samo ova "epizoda" iznosial 3,8 dosto energije dostupne iz magnetara, dodaje se previše energije da bi drugi model bio moguć", kaže Džang.

Impulsi su izmereni pomoću teleskopa FAST u tajanju ukupno 59,5 sati tokom 47 dana od 29. avgusta do 29. oktobra 2019. godine.

"Tokom svoje najaktivnije faze FRB 121102 uključivao je 122 impulsa izmerena u roku od jednog sata, što je najveća stopa ponavljanja ikada primećena za bilo koji FRB", rekao je Bei Vang, jedan od vodećih autora članka iz Nacionalnih astronomskih opservatorija Kineske akademije nauka (NAOC).

Istraživači očekuju da će FAST nastaviti sistematski da istražuje veliki broj ponavljajućih brzih radio impulsa i u budućnosti.

"Kao najveća svetska antena, osetljivost FAST-a se pokazala pogodnom za otkrivanje zamršenosti kosmičkih tranzijenata, uključujući i impulse", rekao je Di Li, glavni istraživač studije iz NAOC-a.

Studija uključuje više od 30 koautora iz 16 institucija u četiri zemlje i deo je dugogodišnje saradnje među institucijama.

(Priredila T.T.)