Godišnjica smrti Mihajla Pupina: Naučnik koji je unapredio telekomunikacije, osnivač NASA, dobitnik Pulicerove nagrade

Mihajlo Idvorski Pupin - naučnik koji je unapredio telekomunikacije, jedan od osnivača NASA, profesor na Univerzitetu Kolumbija, počasni konzul u SAD, dobitnik Pulicerove nagrade, član brojnih američkih i evropskih naučnih ustanova, umro je 12. marta pre 89 godina u SAD, gde je i sahranjen.

Pomen Mihailu Pupinu, koji je umro u Njujorku 1935. godine održan je na zadušnice na Vudlan groblju u Bronksu, gde je sahranjen sa suprugom, a na kojem je, kako je nedavno, nakon šest decenija otkriveno, sahranjena i njegova ćerka Varvara.

Na spomen ploči piše - "Michael Idvorsky Pupin oktobar 4. 1858 – march 12. 1935", a grob se nalazi na najboljoj parceli Vudlan groblja.

Zahvaljujići njegovom prijateljstvu sa 28. predsednikom SAD Vudro Vilsonom 28. jula 1918. godine na Beloj kući vijorila se srpska zastava čime je Srbiji odata počast za srpski doprinos i žrtve u Prvom svetskom ratu. U tom kontekstu bitan je i Pupinov doprinos teritorijalnim dobicima za Kraljevinu SHS.

Svoj put od Idvora do Sjedinjenih Američkih Država i Kolumbija univerziteta, opisao je u delu "Od pašnjaka do naučenjaka", za koju je 1920. nagrađen najvišim američkim književnim priznanjem Pulicerovom nagradom.

Na putu Pupinovih uspeha veliku ulogu imala je njegova majka koja je govorila da je "znanje zlatna lestvica kojom se ide do nebesa".

NASA - Nacionalna agencija za aeronautiku i svemirska istraživanja neguje sećanje na jednog od svojih osnivača Mihajla Pupina, a o značaju tog velikog sprskog i svetskog naučnika za razvoj aeronautike i svemirskih istraživanja govore i dokumenta na sajtu te širom sveta poznate američke agencije.

Tanjugu su ranije iz sedišta NASA ukazali na stranice sajta www.nasa.gov na kojima se može naći 12 dokumenta važnih za istoriju agencije u kojima je istaknuto ime - "Michael I Pupin".

 

profimedia

Na Kolumbija Univerzitetu u Njujorku, nalazi se Pupinov lobi koji je deo Pupinovog hola – zgrade za izučavanje fizike i astonomije.

Prema rečima Dmitrija Basova, šefa katedre za fiziku na tom prestižnom američkom univerzitetu "životna priča Pupina, naučnika koji je imao snažnu ulogu u oblikovanju fizike ne samo u SAD, već širom sveta i danas je moćan primer za generacije njihovih studenata".

Basov je naglasio za Tanjug da je Pupin, koji je umro na današnji dan 1935. godine, rano prepoznao koliko je važno stvoriti sistem koji integriše inovativnu nastavu sa najsavremenijim istraživanjem i pristupom savremenoj industriji.

Basov je naveo da i same zgrade u Kampusu Univerziteta imaju veoma značajnu ulogu za američki život, kulturu i politiku, a nazivane su po istaknutim ličnostima poput Aleksandera Hamiltona (utemeljivača nacije).

Pulicerov hol nazvan je tako u čast Jozefa Pulicera i nagrade koju od 1917. godine dodeljuje Univerzitet za pisanu reč, a jedan od dobitnika bio je i Pupin.

"Veoma cenimo Pupinov doprinos obrazovanju, nauci, kao i osnivanju brojnih nacionalnih američkih institucija, bio je jedna od vodećih figura 20. veka, a to je bilo revolucionarno vreme tranzicije od klasične do kvantne fizike", rekao je ranije Basov i naveo da je zgrada nazvana po Pupinu od 1966. pod zaštitom države i predstavlja izuzetnu vrednost kao sećanje na važan deo istorije.

Mihajlo Pupin je od 1889 do 1935. godine bio profesor fizike na Kolumbija univerzitetu gde je Nikola Tesla 1894. godine stekao počasni doktorat. Koreni te prestižne instutucije datiraju iz 1754. godine, a na njoj je do pre nekoliko meseci predavač bio i ambasador Kristofer Hil.

profimedia

Mihajlo Pupin bio je između ostalog počasni doktor na 18 univerziteta. Jedna planeta nosi njegovo ime, kao i krater na Mesecu.

Bio je veliki dobročinitelj, zlatnim slovima je upisan i u istoriju razvoja beogradskog Narodnog muzeja kome je poklonio legat - deo stalne postavke.

Patentirao je 34 pronalaska, a induktivni kalemovi njemu u čast nazvani su "Pupinovi kalemovi". Telefonska kompanija Bel kupila je pravo korišćenja Pupinovih kalemova 1901. godine, a potom i Simens.

U vodećim svetskim listovima bili su naslovi da je zahvaljujući Mihajlu Pupinu, američki predsednik podigao slušalicu i prvi put razgovarao s Evropom.

Pomen Pupinu održanom u subotu na groblju u Brkonsku između ostalih prisustvovali su članovi Generalnog konzulata na čelu sa generalnim konzulom Vladimirom Božovićem, kao i sveštenici SPC iz Njujorka i Patersona starešina Hrama Svetog Save - protojerej stasvrofor Živojin, otac Milan i sveštenik Đokan Majstorović iz crkve Svetog Jovana Krstitelja.