Igre 
Geografsko poreklo važi samo u Srbiji: Kada bi "pedigre" domaćih proizvoda mogao biti priznat i na policama u EU
Komentari16/10/2022
-20:01
U Srbiji mnogi prave ajvar, ali samo se na jednom mestu proizvodi onaj čuveni leskovački. I kupus se sadi na njivama širom Srbije, ali s jeseni se najviše traži baš onaj futoški. Ni sremski kulen nema alternativu, kao ni ostalih ukupno 48 poljoprivrednih proizvoda, ne računajući alkoholna pića, koji nose oznaku geografskog porekla. Ovaj sistem zaštite porekla doprinosi izgradnji identiteta domaće hrane i pića i stvaranju njihove dodate vrednosti. Proizvođačima bi trebalo da donese bolju vidljivost i veću prodaju, a za potrošače da bude garancija da znaju šta stavljaju u svoj tanjir.
Ovi proizvodi za sada su zaštićeni samo u Srbiji, a iz Ministarstva poljoprivrede za Euronews Srbija kažu da će sa donošenjem novog zakona koji je u pripremi omogućiti našim proizvođačima da svoje proizvode sa oznakama geografskog porekla na nacionalnom nivou, zaštite i na nivou EU. Tako će "pedigre" ovih domaćih specijaliteta konačno biti priznat i istaknut i na rafovima u evropskim trgovinama.
Među proizvodima koji su specifični i prepoznati zbog područja na kojem se prave i jedinstvenog ukusa najzastupljeniji su kobasice, kulen i pršut iz Vojvodine, Sjenice, Pirota i sa Zlatibora. Ne zaostaju ni sirevi poput pirotskog kačkavalja, sjeničkog, zlatarskog, homoljskog i somborskog. Ovaj sertifikat jedinstvenog porekla dobilo je i sedam vrsta meda, kao i voće, povrće i proizvodi od voća i povrća poput ariljske maline i begečke šargarepe.
"Zaštita proizvoda oznakama geografskog porekla je višestruko korisna. Ove oznake, istaknute na ambalaži, daju ekskluzivnost proizvodu i garantuju kontrolisan i poseban kvalitet koji proizilazi iz vrednosti njegovog sastava, načina proizvodnje ili specifičnosti podneblja sa kojeg dolaze. Doprinose većem poverenju potrošača, koji su sve više zainteresovani da kupuju hranu za koju znaju da ima provereno poreklo i kvalitet i spremni su da plate adekvatnu cenu za takve proizvode", kažu u resornom ministarstvu.
Pored toga, kako napominju, oznake geografskog porekla stvaraju dodatnu vrednost i omogućavaju proizvođačima da ostvare bolji plasman na tržištu, postignu višu cenu proizvoda i povećaju obim proizvodnje.
Pirot zaštitio tri proizvoda
Da na taj način proizvodi s geografskim poreklom doprinose podizanju nivoa konkurentnosti domaće proizvodnje, održivosti poljoprivrede, omogućavaju veću zaposlenost i sprečavaju migracije stanovništva, ali i da su i važan deo turističke i gastronomske ponude smatra i Vladimir Vasić, gradonačelnik Pirota.
Ovaj grad je uspeo da zaštiti tri proizvoda, od kojih je prvi - pirotski kačkavalj - ovu oznaku dobio još pre deset godina, kasnije je sertifikat dobio i pirotski ćilim, a pre nekoliko meseci i pirotska peglana kobasica.
Povezane vesti
"Želeli smo da zaštitimo proizvode s našeg područja, a shvatili smo i da to doprinosi njihovom boljem marketingu i da je garancija njihovog kvaliteta, pošto se izrađuje elaborat koji mora da se poštuje. Oznaka doprinosi većoj tražnji, a proizvodi sa geografskim poreklom imaju i veću cenu. Zbog toga smo radili na zaštiti tih proizvoda i trudili se da ne stanemo posle kačkavalja", rekao je za Euronews Srbija Vladan Vasić, gardonačelnik Pirota.
On je dodao da se Grad prethodnih godina potrudio da subvencijama podrži proizvođače i da širi tu bazu.
Euronews
"Za pirotski kačkavalj ovlašćeni korisnik je naša Mlekarska škola, a to je nekako krenulo lančano, jer se u prethodnom periodu povećao i broj turista koji dolaze u ovaj kraj i to je doprinelo da se otvore još neke male mlekare, a sada imamo i više proizvođača peglanih kobasica. Generalno se povećala prodaja poljoprivrednih proizvoda iz Pirota, zbog većeg broja gostiju koji dolaze i zbog povećane tražnje za kvalitetnim, domaćim proizvodima", rekao je Vasić.
On je napomenuo da je peglana kobasica ove godine dobila oznaku porekla, da ima mnogo proizvođača koji je prave, a da će Grad stimulisati što više njih da budu korisnici oznake geografskog porekla.
Do priznanja "pedigrea" put dug i više od godinu dana
Da bi jedan poljoprivredni ili prehrambeni proizvod mogao da bude označen kao proizvod sa zaštićenim geografskim poreklom, mora da prođe postupak koji je definisan Zakonom o oznakama geografskog porekla, a u Ministarstvu poljoprivrede kažu da njega najčešće pokreće udruženje proizvođača sa određenog geografskog područja. Procedura nekada traje i duže od godinu dana.
"Proces od podnošenja zahteva do registrovanja oznake geografskog porekla traje do godinu dana, međutim, samom podnošenju prijave i registraciji prethodi izrada elaborata ili specifikacije, koja može da traje mnogo duže. Potrebno je da se utvrde granice geografskog područja proizvodnje, definiše sastav proizvoda i način proizvodnje, izvrši hemijska analiza i pripreme podaci o posebnim svojstvima proizvoda, opiše veza između njegovih osobina i njegovog geografskog porekla, prikupe dokazi o reputaciji proizvoda, pri čemu svi proizvođači treba da se slože sa datim predlozima", objašnjavaju u Ministarstvu poljoprivrede.
Među proizvodima koji su poslednji dobili pravo da na svoju ambalažu zalepe oznaku geografskog porekla je i rtanjski cvetni, poliflorni med. Projekat dobijanja oznake sprovela je Lokalna akciona grupa "Rtanj" , a sarađivali su sa više lokalnih udruženja pčelara. Definisano geografsko područje na kome se proizvodi rtanjski med nalazi se u Istočnoj Srbiji i vezano je za područje opština Boljevac i Sokobanja.
Povezane vesti
Ko na svoj proizvod sme da stavi oznaku?
U Ministarstvu napominju da pravo korišćenja registrovanog naziva proizvoda imaju samo ovlašćeni korisnici oznake geografskog porekla, upisani u odgovarajući registar, tako da je sledeći korak podnošenje zahteva za registraciju ovlašćenih korisnika.
profimedia
"Status ovlašćenog korisnika oznake geografskog porekla može da se prizna svakom prozvođaču, kao i udruženjima proizvođača, koji se nalaze na definisanom geografskom području, ukoliko je njihov proces proizvodnje u skladu sa elaboratom proizvoda i ukoliko poseduju sertifikat koji to potvrđuje", navode u resornom ministarstvu.
Novi zakon otvara put za EU
U resornom ministarstvu za Euronews Srbija kažu da postupak za ustanovljenje oznake geografskog porekla može da pokrene svako domaće fizičko ili pravno lice koje na određenom geografskom području proizvodi proizvod koji se označava nazivom tog geografskog područja, udruženje navedenih lica, udruženje potrošača, privredna komora, lokalna samouprava i drugi državni organi zainteresovani za zaštitu oznake geografskog porekla.
Povezane vesti
U Evropskoj uniji, međutim, zahtev za registrovanja oznake geografskog porekla mogu da podnesu samo udruženja proizvođača i prerađivača poljoprivrednog ili prehrambenog proizvoda za koji se zahtev podnosi.
"Nakon donošenja Zakona o šemama kvaliteta za poljoprivredne i prehrambene proizvode, koji je u pripremi, biće otklonjene sve neusklađenosti sa evropskim zakonodavstvom, između ostalog i ko ima pravo na podnošenje zahteva. Potpuno usaglašavanje zakonodavstva u oblasti zaštite oznaka geografskog porekla za poljoprivredne i prehrambene proizvode omogućiće našim proizvođačima da svoje proizvode sa oznakama geografskog porekla na nacionalnom nivou, zaštite i na nivou EU", objašnjavaju u Ministarstvu za Euronews Srbija.
Preporuka za vas
Komentari (0)