Zvezde filma, televizije, književnosti i mode: Velikani koje su nas napustili u 2024. godini

I u 2024. godini napustile su nas mnoge zvezde filma, muzike, mode i svih sfera umetnosti koje su ostavile dubok trag na svetskoj sceni.

Ovo je podsećanje na neke od velikana koji su nas napustili u godini za nama:

Alen Delon

Čuveni francuski glumac Alen Delon preminuo je 18. avgusta u 89. godini, mirno, u svom domu, okružen najmilijima.

Delon je 2019. godine pretrpeo moždani udar, što je bio samo početak njegovih zdravstvenih problema. Nakon toga je vodio borbu sa kancerom.

profimedia

Bio je jedan od najpopularnijih glumaca u francuskoj kinematografiji, koji je karijeru započeo 1950-ih kada je imao samo 22 godine. Od tada je glumio u skoro 90 filmova. 

Svoj prvi film "Roko i njegova braća" snimio je 1957. godine, a tokom plodne karijere pojavio se u više od 100 filmova, od kojih su najpoznatiji "Gospodarica igre", "Gepard", "Melodije iz suterena", "Samuraj", "Eklipsa" i "Nepokoreni".

Njegovo glumačko umeće stvorilo je od njega prepoznatljiv i jedinstven filmski lik koji se proslavio u ostvarenjima velikih reditelja poput Klimenta, Melvila i Viskontija. Dobitnik je brojnih francuskih i međunarodnih filmskih nagrada i priznanja, a 2005. godine odlikovan je najvišim francuskim odlikovanjem Legijom časti.

Ostaće upamćen kao jedan od najistaknutijih evropskih glumaca tokom 1960-ih i 1970-ih godina prošlog veka.

Donald Saderland

Legendarni Donald Saderland, poznat po ulogama u filmovima "Dvanaest žigosanih", "Meš", "Kelijevi heroji" i "Igrama gladi", preminuo je 20. juna u 89. godini nakon duge bolesti.

Dobitnik počasnog Oskara za životno delo i otac nagrađivanog glumca Kifera Saderlanda, igrao je u najrazličitijim ulogama: hladnokrvnog istražitelja Džona Kluta uz Džejn Fondu ("Klut"), "Hokaja" Pirsa u urnebesnoj komediji "M*A*S*H", skeptičnog Džona Bakstera u "Ne okreći se", pa čak i sadističkog fašistu u filmu Bernarda Bertolučija "Dvadeseti vek". 

profimedia

Rođen je 17. jula 1935. u Sen Džonu u Kanadi, a njegova karijera trajala je duže od šezdeset godina. Počeo je od sporednih uloga u televizijskim serijama šezdesetih, ali je veliki proboj u svetu filma napravio u ratnoj drami "Dvanaest žigosanih" iz 1967. koji i danas važi za jedan od najboljih američkih filmova o Drugom svetskom ratu.
Širinu svog talenta pokazao je i igravši sasvim različite uloge u tri filma prikazana 1978: komediji "Velika pljačka voza" sa Šonom Konerijem, horor trileru "Invazija trećih bića" sa Džefom Goldblumom i "Životinjskoj kući".

Jednu od svojih najvećih uloga ostvario je u filmu Roberta Redforda "Obični ljudi" (1980), koji je osvojio četiri Oskara, uključujući i priznanje u glavnoj kategoriji.

Ostvario je još niz značajnih ostvarenja početkom 2000-tih, ali je najveću pažnju mlađih generacija privukao ulogom glavnog negativca filmova "Igre gladi" predsednika Koriolana Snoua, diktatora Panema.

Njegov lik bio je glavni protagonista filmova "Balada o ptici pevačici i zmiji", ali je u njima mlađeg Koriolana igrao Tom Blit. 

Poslednju televizijsku ulogu imao je u seriji "Lawmen: Bass Reeves" emitovanoj prošle godine.

Iza sebe je, pored neprolaznih uloga, ostavio suprugu Fransin Reket s kojom je bio u braku od 1972. godine, sinove Kifera, Roega, Rosifa i Angusa, kao i ćerku Rejčel. 

Kvinsi Džons

Muzički producent i kompozitor Kvinsi Džons preminuo je 3. novembra u 92. godini, u svojoj kući u Bel Eru, okružen članovima porodice.

Džons se smatrao jednim od najvećih umova u istoriji muzike i televizije, a najpoznatiji je po radu sa Frenkom Sinatrom, Rejom Čarlsom i Majklom Džeksonom, kom je producirao čuveni album "Thriller" 1982. godine.

Chris Pizzello/Invision/AP

Tokom 75-godišnje karijere, osvojio je 28 Gremija, a časopis "Time" ga je proglasio jednim od najuticajnijih džez muzičara 20. veka.

Jedan od njegovih najvećih projekata bio je 1985. godine kada je okupio 46 najpopularnijih američkih pevača i muzičara tog vremena, među kojima su bili Majkl Džekson, Lajonel Riči, Tina Tarner, Dajana Ros, Brus Springstin, Stivi Vonder i Sindi Loper kako bi snimili singl "We Are The World" (Mi smo svet). Pesma je bila deo projekta "Live Aid" pokrenutog sa ciljem da se prikupi novac za gladne u Africi, pre svega u Etiopiji.

Ženio se tri puta i imao sedmoro dece, među kojima su muzički producent Kvinsi Džons Treći i glumica Rašida Džons, poznata po američkoj verziji serije "The Office".

Megi Smit

Megi Smit, jedna od najpoznatijih britanskih glumica, koja je igrala raskošan dijapazon različitih uloga, preminula je 27. septembra u 90. godini života. 

Smit je tokom karijere osvojila dva Oskara - za ulogu u filmu "Najbolje godine gospođice Džin Brodi" 1970. i za "Hotel Kalifornija" 1979.

AP/Kirsty Wigglesworth, File

Nominovana je još četiri puta za najprestižnije filmsko priznanje, a dobila je i osam Bafta nagrada.

Megi je karijeru započela u pozorištu, ali je prvu nominaciju za Bafta nagradu dobila za ulogu u melodrami "Nowhere to Go" 1958. 

Već 1963. dobila je priliku da igra Dezdemonu uz čuvenog Lorensa Olivijea u "Otelu" na pozorišnoj sceni, a dve godine kasnije i u istoimenom filmu, a za tu ulogu nominovana je za Oskara.

Mlađe generacije, međutim, znaju je po ulogama u filmovima o Hariju Poteru, kao i u hit britanskoj seriji "Dauntonska opatija".

Dva puta se udavala: prvi put za kolegu Roberta Stivensa (1967-1975), a drugi put za Beverlija Krosa, s kojim je bila sve do njegove smrti 1998. Iza nje su ostala dvojica sinova Tobi Stivens i Kris Larkin.

Fransoaz Ardi

Fransoaz Ardi, jedna od najvećih francuskih pop zvezda 20. veka, preminula 11. juna u 81. godini života.

Rođena je usred vazdušnog napada Nemačke na Pariz 1944. godine, a sa 16 godina dobila je prvu gitaru. Počela je da piše pesme i izvodi ih uživo, neprestano odlazeći na audicije za izdavačke kuće.

profimedia

Inspirisana francuskim šansonjerama, pisala je balade, ali s vremenom i pesme bržeg ritma u stilu popa i rokenrola. Postala je ključna predstavnica takozvanog "yé-yé" stila koji je dominirao sredinom dvadesetog veka u francuskoj muzici. 

Fransoaz je zahvaljujući svojoj lepoti i istančanom ukusu postala i modna ikona i postala sinonim za ležerni francuski stil koji je postao inspiracija ženama u celom svetu. 

Bila je muza dizajnerima iz kuća "Yves Saint Laurent" i "Paco Rabanne" i često pozirala na modnim fotografijama za najveće fotografe tog vremena. Japanska dizajnerka Rej Kavakubo nazvala je svoj brend po jednom od stihova pesme Ardi  "Comme des Garçons".

Obožavale su je i svetski popularne kolege, uključujući članove grupe Rolling Stones i Dejvida Bouvija, a Bob Dilan joj je posvetio jednu pesmu.

Pojavljivala se i u filmovima velikana francuske kinematografije kao što su Žan-Lik Godar i Rože Vadim.

Poslednji album "Personne D’Autre" predstavila je 2018. godine.

Šenon Doerti

Glumica Šenon Doerti, najpoznatija po ulogama u popularnim TV serijama "Beverli Hils 90210" i "Čari", preminula je 13. jula u 54. godini posle duge borbe sa rakom.

Glumačka karijera Šenon Doerti trajala je više od četiri decenije, jer je još kao 11-godišnjakinja dobila ulogu u dugovečnoj američkoj epopeji "Mala kuća u preriji" ( Little House on the Prairie).

Tanjug/AP

U kultnom tinejdžerskom filmu "Smrtonosna privlačnost" (Heathers) glumila je sa Vinonom Rajder, Lizanom Falk i Kim Voker.

Ipak, njena najistaknutija uloga je Brenda Volš u četiri sezone serije "Beverli Hils 90210", o grupi tinejdžera sa Beverli Hilsa koji se suočavaju sa emotivnim i porodičnim problemima tokom odrastanja.

Doerti je bila nominovana za nekoliko nagrada za ovu ulogu.

Kasnije je glumila u seriji "Čari" ("Charmed") gde je tumačila najstariju od tri sestre koje otkrivaju da su veštice.

Nakon što se razbolela 2015. godine, javno je govorila o borbi sa rakom i vodila podkast u kome je iznosila detalje o toku svog lečenja. Poslednju epizodu emitovala je mesec dana pre smrti.

Džejms Erl Džouns

Džejms Erl Džouns, holivudski glumac koji je pozajmio glas liku Darta Vejdera u filmu Ratovi zvezda, preminuo je 9. septembra u 93. godini, saopštio je njegov agent.

Džouns je glumio u desetinama filmova uključujući "Polje snova", "Dolazak u Ameriku" i "Konan Varvarin".

Džouns je postao još poznatiji po svom glasu, koji je koristio u reklamama, kao narator na CNN-u, kao Mufasa u Diznijevom animiranom filmu "Kralj lavova," i kao Mračni Gospodar Sit u serijalu "Star Wars."

AP Photo/Chris Carlson, File

Njegovi uspesi deluju još impresivnije, ako imamo u vidu da je od detinjstva pokušavao da prevaziđe mucanje. 

Uprkos svemu izgradio je impresivnu karijeru na Brodveju i u Holivudu, sa skoro 200 filmskih i TV uloga, a radio je sa poznatim režiserima poput Stenlija Kjubrika, Franka Zeferelija, Džordža Lukasa, Džona Sejlsa i Džejmsa Ajvori, pozajmljivao je svoj glas u brojnim serijama, među njima, i u "Simpsonovima".

Osvojio je brojne nagrade uključujući Emi, Toni nagrade, Gremi i Oskara.

Šeli Duval

Glumica Šeli Duval, zvezda horor filma "Isijavanje" preminula je 11. jula u 75. godini.

Šeli je karijeru započela početkom sedamdesetih, kada je dobila ulogu u filmu "Bruster Meklaud", reditelja Roberta Altmana.

Nakon toga, usledile su uspešne uloge u filmovima: "McCabe & Mrs. Miller", "Thieves Like Us", "Nashville", "Annie Hall" i "3 Women", koji joj je doneo nagradu Filmskog festivala u Kanu za najbolju glumicu.

profimedia

Poslednje televizijsko gostovanje Duval bilo je 2016. godine kada je bila u emisiji "Dr. Phil", a kasnije je u intervjuu za "The Hollywood Reporter" razgovarala o snimanju filma "Isijavanje" Stenlija Kjubrika iz 1980. godine kada je otkrila da je za nju to bilo iscrpljujuće jer je on bio vrlo težak i zahtevan režiser.

Duval je poslednji put glumila u filmu "Manna from Haven" iz 2002. godine i nakon toga se povukla.

Alfredo Kasteli

Alfredo Kasteli, najpoznatiji kao tvorac strip junaka Martija Misterije, preminuo je 7. februara u 77. godini u Milanu.

Osim što je crtao stripove, Kasteli je takođe bio pisac, kritičar, esejista, scenarista i urednik.

Printscreen

Među njegova najpoznatija dela spadaju "Tunel ispod sveta", "Mister No" "Pedrito el Drito" i "Mala Eva".

Kasteli je takođe napisao knjigu o ranom američkom stipu, pod nazivom "Još uvek smo ovde".

Lijam Pejn

Britanski pevač Lijam Pejn, nekadašnji član planetarno popularne grupe One Direction, preminuo je 16. oktobra nakon pada sa trećeg sprata hotela "CasaSur Palermo" u Buenos Airesu.

Okolnosti koje su prethodile smrti zvezde još nisu u potpunosti razjašnjene, a pred sudom tek treba da se nađe najmanje pet osoba, koje se terete da su doprinele njegovoj smrti. 

Tanjug/AP/Ben Birchall/PA

Pejn je bio je član grupe formirane u britanskoj rijaliti emisiji "X faktor", u koju je producent Sajmon Kauel uključio i takmičare Harija Stajlsa, Zaina Malika, Luija Tomlisona i Najala Horana, jer kao solo izvođači, prema njegovom mišljenju "nisu bili dovoljno dobri".

Ispostavilo se da je napravio pravu kombinaciju, jer je grupa postala globalna senzacija, a prva četiri njihova albuma jedan za drugim osvajala su svetske top liste. 

Njihovi fanovi širom sveta, koji su sebe zvali "Directioners", kupili su više od 50 miliona albuma, ali su posle izvesnog vremena, mladići odlučili da svaki krene svojim putem.

Iako je od članova najveću popularnost zadržao Hari Stajls, i Pejn je uspeo da izgradi uspešnu solo karijeru, a njegov prvi samostalni album "LP1" prodat je u 18 miliona primeraka. 

Međutim, bio je jedan od članova kojima je slava najteže pala i o tome je otvoreno govorio. 

Iza njega je ostao sin Ber, kog je dobio u vezi sa pevačicom Šeril Kol.

Alis Manro

Kanadska spisateljica kratkih priča i dobitnica Nobelove nagrade Alis Manro, koja je više od 60 godina proučavala svakodnevni život kroz prizmu kratke fikcije, preminula je 13. maja u 92. godini u domu za stare u Ontariju.

profimedia

Nazvana je "kanadskim Čehovom", a delo Manro zasnovano je na formama i temama koje književni mejnstrim tradicionalno zanemaruje.

Tek kasnije u životu, reputacija Manro je počela da raste, a njene potcenjene priče o naizgled običnim ljudima u nedramatičnom malom gradu u Kanadi prikupile su niz međunarodnih nagrada.

Objavila je više od deset zbirki kratkih priča i dobila je Nobelovu nagradu za književnost 2013.

Manro je dobila i nagradu Buker 2009. i tri puta nagradu Gavernor, najprestižnije književno priznanje u Kanadi.

Kris Kristoferson

Kris Kristoferson, američki glumac i muzičar, nagrađivani kantri pevač i višestruki dobitnik značajnih nagrada i priznanja, umro je 30. septembra u 88. godini.

AP Photo/Mark Humphrey

Kristoferson će ostati najpoznatiji kao autor teksta pesme "Me and Bobby McGee", koju je s velikim uspehom izvodila slavna Dženis Džoplin, ali i svetskog hita "Help Me Make It Through the Night" koju je ovaj legendarni kantautor objavio 1970. godine na albumu "Kristoferson".

Kris Kristoferson je rođen u Braunsvilu, u državi Teksas, 22. juna 1936. godine. Od 2004. godine bio je član Kuće slavnih kantri muzike.

Akira Torijama

Akira Torijama, uticajni japanski manga umetnik, autor čuvene "Zmajeve kugle" preminuo je 1. marta u 68. godini života.

"Zmajevu kuglu" osmislio je 1984. i zahvaljujući njoj stekao međunarodno priznanje, postavši jedan od najprodavanijih manga autora na svetu.

profimedia

Serijal je imao 519 nastavaka od 1984. do 1995. i iz njega je nastala blokbaster franšiza, uključujući strip na engleskom jeziku, pet različitih tv adaptacija i spinofova, kao i preko 20 filmova i video igara.

Serijal je bio inspirisan kineskim akcionim filmovima i japanskim folklorom. Svet je upoznao sada već čuvenog Gokua, mladog učenika borilačkih veština, koji traga za sedam magičnih kugli.

Nakon završetka prve serije 1995. godine, Torijama je nastavio da promoviše franšizu, kao i da radi na mnogo kraćim projektima, ponekad van sveta mange. Takođe je doprineo svojim prepoznatljivim umetničkim delima uticajnoj seriji video igara, kao što su "Dragon Quest" i "Chrono Trigger".

Iris Apfel

Američka modna ikona i dizajnerka enterijera Iris Apfnel preminula je 1. marta u 103. godini u svom domu u Palm Biču, na Floridi.

Zajedno sa suprugom Karlom Apfelom je od 1950. godine vodila tekstilnu firmu Old World Weavers sve do penzije 1992. godine.

profimedia

Njihov rad je uključivao projekte restauracije za klijente, uključujući glumicu Gretu Garbo i vlasnicu čuvene kompanije za kozmetiku Estee Lauder, a radila je i u Beloj kući za devet predsednika, uključujući Dvajta Ajzenhauera, Džona Kenedija, Ričarda Niksona, Ronalda Regana i Bila Klintona.

Ipak, ostaće upamćena po svom jedinstvenom stilu i odvažnim bojama, nakitu i aksesoaru koji je volela da nosi. 

Kompanija Matel je 2018. godine napravila Barbi lutku po njenom liku, što ju je načinilo najstarijom osobom koja je bila inspiracija za izradu čuvene lutke.

Tito Džekson

Tito Džekson, jedan od braće iz popularne grupe "The Jackson 5", u kojoj je karijeru započeo Majkl Džekson, preminuo je 15. septembra u sedamdesetoj godini života.

Tito je bio treće od devetoro dece u porodici, čiji je član bila i Dženet Džekson.

Tanjug AP/Mark Von Holden/Invision/AP, File

Porodična grupa, koja je primljena u Kuću slavnih rokenrola 1997. godine, proizvela je nekoliko velikih hitova koji su bili na prvom mestu top lista, među kojima su "ABC," “I Want You Back” i “I’ll Be There.”

Jackson 5 su postali jedno od najvećih imena u muzici pod vođstvom njihovog oca, Džoa Džeksona, radnika u čeličani i gitariste koji je sa suprugom i devetoro dece živeo u Geriju u Indijani. Kada se muzička karijera njihove dece razvila, preselili su se u Kaliforniju.

Rođen 15. oktobra 1953, Toriano Adaril "Tito" Džekson bio je član grupe koji se najmanje čuo pošto je svirao gitaru i bio prateći vokal.

Ipak, kasnije se posvetio samostalnim projektima, a solo album - "Tito Time" objavio je 2016. Naredne godine je objavio pesmu "One Way Street", a radio je na još jednom albumu, koji nažalost, nije ugledao svetlo dana.