Igre 
Dva "Ribara" u Beogradu i Zagrebu: Priča o fontani na Kalemegdanu koja se zbog netačne vesti dobila duplikat
Komentari12/12/2021
-22:12
Nisu "Pobednik" i "Zahvalnost Francuskoj" jedine skulpture na Kalemegdanu. Kada se iz Knez Mihailove pređe Francuska i uđe se u veliki gradski park, posle tezgi koje prodaju suvenire, na raskrsnici s leve strane se otvara pogled na fontanu sa likom muškarca.
Kompozicija u centru fontane predstavlja ribara u borbi sa zmijom. Iako mnogima ne zapadne za oko, skulptura je svojevremeno bila veoma cenjena, a postala je popularna delom i zbog netačne vesti o potonulom brodu sa srpskim umetnicima. Potom je, praktično greškom, napravljen duplikat, koji se danas se nalazi u Jezuitskom trgu u Zagrebu.
Ali, krenimo redom.
Naime, fontana "Ribar" ili "Borba" rad je vajara Simeona Roksandića, predstavljena je javnosti na 77. Međunarodnoj umetničkoj izložbi u Rimu, 1907. godine. Vajarsko delo je tada dobilo na velikoj popularnosti zbog pohvala italijanskog kraljevskog para.
Iste godine skulptura je kao ključni umetnički artefakt izložena u okviru Srpskog paviljona na Balkanskoj izložbi u Londonu. Do srpske javnosti je došla netačna vest da je brod sa umetnicima i eksponatima na putu ka Engleskoj potonuo, pa je u međuvremenu napravljen i duplikat "Ribara" na osnovu gipsanog modela koji je prethodno otkupio Narodni muzej u Beogradu, navodi dr Igor Borozan sa Filozofskog fakulteta u Beogradu u radu "Obnova antike i arhajski modernizam – Fontana Ribar (Borba) Simeona Rosandića".
Međutim, kada su se umetnici i eksponati vratili sa londonske izložbe, otkriveno je da je duplikat višak, te je ta skulptura 1908. godine završila na Griču u Zagrebu.
profimedia
Originalni "Ribar" postavljen je 1911. godine na Kalemegdanu kao centralna figura fontane, uprkos originalnoj nameri da se postavi na Terazijama.
Povezane vesti
Borba za opstanak i pobeda čoveka nad prirodom
Fontana "Ribar" klasično delo evropskog vajarstva, nastalo je, kako ističe Borozan, kao plod umetničkog i kulturnog života Minhena, čiji je deo bio i Simeon Roksandić, diplomac tamošnje umetničke akademije.
Delo je definisana kao jedinstvo modernog i antičkog vrednosnog sistema. Arhajski modernizam pretpostavio je obnovu izvornog, vitalnog preklasičnog helenstva, otelotvorenog u snažnoj formi i dinamičnoj strukturi "Ribara", navodi se u radu.
Na umetnika je u velikoj meri uticala Frojdova arheologija nesvesnog i Darvinov selekcioni evoliconizam te se u liku "Ribara" vidi primitivni čovek. Ključni sadržaj evolucionističke teorije jeste borba za opstanak, koja je monumentalizovana u ovom vajarskom delu.
Vajar, Roksandić je u razgovoru sa Zvonimirom Kujundžićem, kasne 1940. godine, rekao da je "Ribara" oblikovao iz potrebe da simbolima prikaže pobedu čoveka nad snagama prirode. Vajar je definisao idejnu osnovu svoje najslavnije skulpture. Ideja o pobedi čoveka nad prirodom govori o veri da se uspon čovečanstva može potvrditi umetničkom formom.
Od nastavnika crtanja do priznatog vajara
Skulptura je nastala u Minhenu i Rimu, 1906. godine, tokom Roksandićevog jednogodišnjeg odsustva sa mesta nastavnika crtanja u Kragujevačkoj gimnaziji.
Roksandić je posle početnog školovanja u Obrtnoj školi u Zagrebu i pohađanja nastave vajarstva na Peštanskoj akademiji usavršio svoje znanje u Minhenu. Umetnik je stupio na Akademiju u Minhenu 1892. godine.
U njegova najznačajnija dela ubrajaju se ženske figure na grobu Sime Matavulja iz 1910. godine, a od kasnijih radova spomenici dr Lazi Paču i Živojinu Mišiću, kao i skulptura "Dečak koji vadi trn" i "Dečak sa razbijenim krčagom".
Povezane vesti
Komentari (0)