Supergrupa kreativnog dvojca Radiohead: The Smile 14. juna u Hangaru Crtež za medalju: Petra Kovačević putuje na Olimpijske igre nakon što je pobedila na likovnom konkursu

Top tagovi

Kosovo i Metohija Rat u Ukrajini Kriza na Bliskom istoku

Aktuelno iz kulture

Od pećine u Bosni i Hercegovini do Centralne ose Pekinga: Uneskova lista svetske baštine bogatija za 24 lokaliteta

Komentari

Autor: Euronews

06/08/2024

07:12

Od pećine u Bosni i Hercegovini do Centralne ose Pekinga: Uneskova lista svetske baštine bogatija za 24 lokaliteta - Copyright Unsplash, Pixabay

veličina teksta

Aa Aa

Prošlog meseca Organizacija za obrazovanje, nauku i kulturu Ujedinjenih nacija (UNESCO) upisala je nove kulturne i prirodne lokalitete na svoju listu svetske baštine.

Mesta na ovoj listi smatraju se spomenicima od univerzalne vrednosti i koja zaslužuju najviši nivo zaštite. Trenutno lista broji 1.223 lokaliteta širom sveta, a među njima je i pet spomenika iz srbije: Stari Ras i Sopoćani, manastir Studenica, srednjevekovni spomenici na Kosovu, Gamzigrad-Romulijana i srednjevekovna groblja sa stećcima.

Među novim lokalitetima uvrštenim na listu je i pećina Vjetrenica iz Bosne i Hercegovine, kao jedno od najznačajnijih mesta za izučavanje biodiverziteta pećinske faune, a naročito faune podzemnih voda.

Euronews predstavlja punu listu novih mesta Svetske baštine:

Centralna osa Pekinga (Kina)

Centralna osa je kompleks koji prolazi kroz središte Pekinga, a čine ga bivše carske palate i vrtovi, hramovi i ceremonijalne i javne zgrade, čija je izgradnja počela 1271.

"Lokacija, raspored, urbani obrazac, putevi i dizajn predstavljaju idealnu prestonicu prema preporukama 'Kaogongji', drevnog teksta poznatog kao 'Knjiga raznovrsnih rukotvorina'", navode iz Uneska.

Brankušijevi spomenici u Targu Žiju (Rumunija)

Spomenici u Targu Žiju delo su umetnika Konstantina Brankušija, pionira modernizma, koje je napravio između 1937. i 1938. u čast palim žrtvama Prvog svetskog rata.

"Neverovatan spoj apstraktne skulpture, pejzažne arhitekture, inženjeringa i urbanog planiranja koje je zamislio Konstantin Brankuši prevaizlazi lokalnu ratnu epizodu i nudi originalnu viziju stanja čovečanstva", kažu iz Uneska.

Kulturni pejzaž Kenozero jezera (Rusija)

Kulturni pejzaž Kenozera čine ruralna naselja i drvene strukture koje "reflektuju komunalno upravljanje poljoprivredom i prirodnim resursima, a koji su se razvili kada se autohtona kultura finsko-ugarskih naroda spojila sa tradicionalnom slovenskom kulturom".

"Drvene crkve i druge religiozne građevine, sa bogato dekorisanim tavanicama, bile su ključna društvena, kulturna i vizuelna obeležja ovog područja. Njihova prostorna organizacija, zajedno sa svetim mestima i simbolima, ističe duhovnu povezanost stanovnika sa ovim okruženjem", stoji u obrazloženju Uneska.

Granice Rimskog carstva (Dakija, Rumunija)

Na listi je i 277 lokaliteta u Dakiji u Rumuniji, koji predstavljaju najdužu i najkompleksniju kopnenu granicu nekadašnje rimske provincije u Evropi.

"Proteže se preko raznolikih pejzaža i definisana je mrežom lokaliteta koja uključuju legionarska utvrđenja, pomoćne tvrđave, zemljane bedeme, kule osmatračnice, privremene kampove i sekularne zgrade", kažu iz Uneska.

Ekbatan (Iran)

Smešten na severozapadu Irana, Ekbatan nudi važne i retke dokaze o postojanju Medijskog carstva iz 7. i 6. veka pre nove ere, a kasnije je služio kao letnja prestonica pod vladavinom Ahenemida, Saleukida, Partija i Sasanida.

Mesta sećanja na Nelsona Mandelu (Južnoafrička Republika)

Četrnaest mesta širom Južnoafričke Republike koja su bila ključna za delovanje i ideje borca za ljudska prava, slobodu i pomirenje Nelsona Mandele takođe su našla svoje mesto na listi.

"Ova mesta reflektuju značajne događaje povezane sa dugom borbom protiv aparthejda; Mandelin uticaj u promovisanju razumevanja i praštanja i sistem uverenja zasnovan na filozofijama antirasizma, panafrikanizma i ubuntua", kažu iz Uneska.

Melka Konture i Balhit (Etiopija)

Smešten u dolini gornjeg toka reke Avaš u Etiopiji, Melka Konture i Balhit je skup praistorijskih lokaliteta koji čuvaju arheološka i paleontološka svedočanstva, uključujući i otiske stopala, koji upućuju da su grupe hominina naseljavale Etiopsku visoravan pre dva miliona godina.

Moidami (Indija)

Smeštene na brdima Patkai venca u istočnom Asamu, ove humke poznate kao moidami su deo kraljevske nekropole naroda Ahom.

"Iako se moidami mogu naći i u drugim oblastima doline Bramaputre, one koje se nalaze u ovom reonu smatraju se izuzetnim", kažu iz Uneska.

Pu Prabat (Tajland)

Planinska oblast Pu Prabat poseduje najveću kolekciju graničnog kamenja poznatog kao "sema kamenje" iz Dvaravati perioda (između 7. i 11. veka).

"Visina kamenja i kamena skloništa transformisali su prirodni pejzaž u religijski centar, a crteži na stenama na površinama 47 pećinskih skloništa su fizički dokaz ljudskog prisustva star preko dva milenijuma", kažu iz Uneska.

Kraljevski dvor Tijebele (Burkina Faso)

Arhitektonski kompleks građevina od blata izgrađen u 16. veku odraz je društvene organizacije i kulturnih vrednosti naroda Kasena u Burkini Faso.

Kolibe koje su gradili radnici kraljevskog dvora ukrašavale su žene, koje su bile glavni čuvari znanja i održavanje tradicije naroda", kažu iz Uneska.

Rudnici zlata na ostrvu Sado (Japan)

Rudnici zlata na Sado ostrvu u Japanu sačinjeni su od pet segmenata i oslikavaju raznovrsne metode rudarenja na tradicionalni način.

Manastir Svetog Ilariona (Palestina)

Smeštene u oblasti Nusejrat, ruševine manastira Svetog Ilariona, poznatog i kao Tel Um Amer, predstavljaju jedan od najstarijih manastirskih lokaliteta na Bliskom istoku i potiču iz četvrtog veka.

Bila je to prva monaška zajednica Svete zemlje, koja je napravila osnovu za širanje monaških praksi u celom regionu.

Šverin dvorski kompleks (Nemačka)

Ovo imanje iz 19. veka obuhvata rezidencijalnu palatu velikog vojvode, kao i prateće kuće, kulturne i verske građevine, kao i veštačko jezero Fafentajh.

Unesko ga smatra "izuzetnim arhitektonskim kompleksom koji odražava istorijski duh vremena, koji oslikava neorenesansu, neobarok i neoklasični stil sa uticajima italijanske renesanse".

Pećinski kompleks u Nacionalnom parku Nija (Malezija)

Ogromni kompleks povezanih pećina smeštenih u Nacionalnom parku Nija na ostrvu Borneo poseduje najstarije poznate beleške o čovekovom boravku u kišnim šumama, stare najmanje 50.000 godina.

"Bogata arheološka građa, praistorijske pećinske slike i humke u obliku čamaca pronađene na severnoj ivici masiva ilustruju život tog vremena i u velikoj meri doprinose znanju o ljudskom razvoju, adaptaciji i migracijama u severoistočnoj Aziji, kao i u svetskom kontekstu", piše Unesko.

Kulturni pejzaž El-Fao arheološke oblasti (Saudijska Arabija)

Smešten na strateškom mestu drevnih trgovačkih puteva Arapskog poluostrva, El-Fao je naglo napušten u petom veku. Na tom mestu pronađeno je više od 12.000 arheoloških ostataka, koji sežu iz praistorijskih vremena do kasnog preislamskog perioda i svedoče da su je jedna za drugom naseljavale tri različite populacije.

Naseobine iz doba pleistocena (Južnoafrička Republika)

Tri arheološka mesta - Dipkluf sklonište u steni, Pajnekl Point kompleks i Sibudu pećina - smešteni u provincijama Zapadni Kejp i Kvazulu Natal, poseduju jedne od najbolje očuvanih dokaza evolucije modernih ljudi koji sežu i do 162.000 godina u prošlost.

Istorijski grad i arheološki lokalitet Gedi (Kenija)

Okružen šumom, sada napušten grad Gedi, bio je jedan od najznačajnijih centara Svahilija na istočnoj obali Afrike između 10. i 17. veka, zahvaljujući trgovinskim vezama sa drugim zemljama.

"Raskošno naselje jasno je ocrtano zidovima i sadrži ostatke stambene, verske i javne arhitekture i sofisticiran sistem vodosnabdevanja", kažu iz Uneska.

Um el-Džimal (Jordan)

Ruralno naselje na severu Jordana izniklo je iz starijeg rimskog sela i bilo je u upotrebi od 5. do kraja 8. veka.

Ono čuva bazaltne građevine iz vizantijskog i ranoislamskog perioda koje predstavljaju stil lokalne arhitekture regije Hauran, sa nekim starijim rimskim vojnim građevinama.

Apijski put (Italija)

"Via Appia" ili Apijski put, koji se proteže na 800 kilometara, važi za jedan od najstarijih i strateški najzanačajnijih puteva drevnog Rima.

Ovaj put koji se sastoji iz 22 segmenta, ilustruje napredne tehničke veštine rimskih graditelja i obuhvata i građevine koje ga okružuju, kao što su trijumfalni lukovi, javna kupatila, amfiteatri i bizailike.

Badajin Đažan pustinja (Kina)

Unesko je na listu uvrstio treću najveću pustinju u Kini zbog neobičnih geoloških karakteristika i spektakularnih dina ispresecanih mnogobrojnim jezerima.

Nacionalni park Lensojs Maranjensis (Brazil)

Više od polovine ovog obalskog nacionalnog parka čine bele peščane dine sa privremenim i trajnim lagunama.

"Pored važne uloge u očuvanju biodiverziteta, park nosi svetski značajnu estetiku i geološke i geomorfološke vrednosti", kažu iz Uneska.

Tresavište u Velikoj Britaniji i Severnoj Irskoj

Specifična oblast poznata kao "Flow Country" smatra se izvanrednim primerom tresavišta. Mesto na kom se treset akumulira u poslednjih 9.000 godina služi kao stanište za različite vrste ptica kakvo ne postoji nigde drugo na svetu.

Pećina Vjetrenica (Bosna i Hercegovina)

Smeštena u Dinarskom planinskom vencu, ova pećina ističe se neverovatnim pećinskim biodiverzitetom i endemskim vrstama. Ona je takođe dobro očuvana predstavnica kraške topografije i naseljavaju je različite vrste pećinske faune.

Te Henua Enata (Markiska Ostrva)

Lokalitet u Južnom Pacifiku nosi izuzetno svedočanstvo o naseljenosti Markiskog arhipelaga i civilizaciji koja je morskim putevima došla do ostrva pre više od hiljadu godina.