Kako je živeo Jovan Cvijić: Živopisna kuća na Kopitarevoj gradini čuva uspomenu na čuvenog srpskog geografa

Nakon što je imenovan za profesora Univerziteta u Beogradu 1905. godine, Jovan Cvijić je kupio zemljište i izgradio kuću na Kopitarevoj gradini u Beogradu. Ta kuća danas je Memorijalni muzej posvećen uglednom srpskom naučniku, koji je poveren na čuvanje Muzeju grada Beograda.

Izložbeni prostor muzeja čine šest prostorija, ukupne površine 111,90 metara kvadratnih. U prve tri prostorije nalaze se zidne dekoracije splitskog umetnika Dragutina Inkiostrija Medenjaka, koje su prilikom adaptacije kuće 1968. godine restaurirali i konzervirali stručnjaci Zavoda za zaštitu spomenika kulture Srbije.

"Samo tri sobe imaju sačuvano originalno slikarstvo. Jedna od njih je radna soba Jovana Cvijića u kojoj je od originalnog nameštaja sačuvan samo jedan sekretar, dok ostatak sobe može da se vidi na fotografijama", objašnjava za Euronews Srbija kustoskinja Marija Petrović. 

Originalna radna soba nije sačuvana iz razloga što je Cvijić testamentom dokumenta i biblioteku ostavio porodici, koja je kasnije sve predala Srpskom geografskom društvu, čije prostorije se i dan danas nalaze u zgradi Filološkog fakulteta. Za vreme Drugog svetskog rata, zgrada Filološkog fakulteta je bombardovana i izgorela, zajedno sa Cvijićevom ostavštinom. 

Euronews Srbija/Wikipedija

U ovoj prostoriji je izložen portret Jovana Cvijića, rad poznatog srpskog umetnika Uroša Predića i fotografija Cvijićeve majke. Ostali deo prostorije rešen je potpuno muzeološki. Kroz dokumenta i fotografije prikazani su bitni podaci iz života i rada Jovana Cvijića: studije u Beogradu i Beču, doktorat, rad na Univerzitetu, njegovi profesori, njegovi učenici, rad u Akademiji nauka i javnom životu.

Sto za osmoro

U susednoj sobi nalazio se salon sa zanimljivim trpezarijskim stolom.

"Postoji anegdota da je Cvijić insistirao da sto bude osmougaoni, jer je smatrao da je osam gostiju najviše što jedna kuća treba da ima u nekom trenutku.Ono što je isto zanimljivo je da se ovde nalazi i mnogo tkanina koje predstavljaju njegovo interesovanje za etnologiju, budući da se trudio da sa terenskih istraživanja prikupi neke tkanine i donese ih kući", objašnjava kustoskinja. 

Salon se oslanja na prostoriju u kojoj je najviše vremena provodila Cvijićeva supruga Ljubica. Nameštaj iz ovog salona sačuvan je u svom najvećem delu. Drvo je bojeno, a presvlake su od narodnih tkanina. Izložene fotografije daju svojevrsnu sliku o Cvijiću u domaćem ambijentu.

Svedočanstva o životu Jovana Cvijića

Ostatak kuće uređen je u skladu sa savremenim muzeološkim principima i predstavlja muzejsku postavku gde je prikazan Cvijićev naučni rad, putovanja i priznanja koja je za svoje veliko delo stekao u svojoj zemlji i sa raznih strana sveta. Pored njegovih izdatih dela, ovde su izložene skice, beleške i fotografije sa mnogobrojnih naučnih ekskurzija po Balkanskom poluostrvu, kao i mapa tih putovanja. Diplome, medalje, ukazi i pisma upotpunjuju sliku o njegovom radu i ugledu koji je stekao.

Nova stalna postavka je urađena 2009. godine, a u godini jubileja, prilikom obeležavanja 150 godina od rođenja srpskog naučnika 2015. godine, izvršena je građevinska sanacija kuće i Memorijalnog muzeja. Tada je podrum kuće preuređen u galerijski prostor, u kojem se održavaju predavanja, izložbe i promocije knjiga. Radove je finansirao Grad Beograd uz stalni nadzor Zavoda za zaštitu spomenika kulture.

Memorijalni muzej radi utorkom, sredom, četvrtkom i subotom od 10 do 17 časova, petkom od 10 do 18 časova i nedeljom od 10 do 14 časova.