Kako je živeo Paja Jovanović: Svaka prostorija muzeja posvećenog slavnom slikaru priča po jednu priču o njegovom delu

Komentari

Autor: Euronews Srbija

15/01/2025

21:27

Euronews Serbia

veličina teksta

Aa Aa

U jednom saloncu u Ulici kralja Milana nalazi se Muzej Paje Jovanovića u kom se čuva preko 800 predmeta koji su još 1952. godine povereni Muzeju grada Beograda na čuvanje. U tom stanu mogu se videti, ne samo umetnikova dela, već i predmeti koje je upotrebljavao i knjige koje je čitao.

Naš istaknuti slikar rođen je u Vršcu, ali je već sa 16 godina otišao u Beč gde je upisao prestižnu Akademiju likovnih umetnosti i najveći deo života proveo u Evropi. Ipak, uvek je isticao svoju ljubav prema Beogradu i 1950. Muzeju prestonice zaveštao svoj legat.

On je postao dostupan javnosti tek nakon smrti umetnika, a sada već čuveni Pajin salonac u Ulici kralja Milana otvoren je 16. juna 1970. godine, upravo na njegov rođendan.

Teodora Popadić iz Muzeja grada Beograda za Euronews Srbija objašnjava da stan koji se nalazi na četvrtom spratu evocira upravo ambijent Beča s kraja 19. i 20. veka, gde je Paja živeo i radio.

"Tu se uglavnom sa izuzetkom istorijskih kompozicija ili portreta značajnih ličnosti, nalaze slike sa likom njegove supruge Hermine Dauber Muni, njegove najveće muze inspiracije, ali i slike manjih formata u tehnici ulja na dasci koji predstavljaju začetak njegove slavne orijentalističke faze, pejzaži i mrtve prirode", objašnjava kustoskinja.

Rekonstrukcija Pajinog bečkog ateljea

Postavka u muzeju je ambijentalna, što znači da svaka od četiri prostorije stana priča svoju priču o umetniku. Jedna od njih posvećena je Pajinom portretnom slikarstvu, pa se u njoj mogu videti slika Vlade Ilića, gradonačelnika Beograda i kraljice Marije Karađorđević, ali i dama iz visokog bečkog društva kao i njegove supruge Muni.

Prolaz do susedne prostorije vodi kroz bogato ukrašen portal od drveta i pozlate, koji se nekada nalazio u ulazu u njegov bečki atelje, a sa druge strane nalai se prostorija posvećena Pajinom istorijskom slikarstvu.

Tu se čuva jedan od najpoznatijih motiva Paje Jovanovića - "Krunisanje cara Dušana" ili "Proglašenje Dušanovog zakonika".

"U pitanju je četvrta verzija ove slike koja nastaje za potrebe Velike svetske izložbe u Parizu na samom početku 20. veka, dakle 1900. godine. To je zaista grandiozna pleneristička kompozicija i govori nam o Pajinim detaljnim pripremama koje su prethodile nastanku svih njegovih istorijskih slika. On je najpre išao na terenska istraživanja, u arhive, čitao istorijsku građu, potom radio veliki broj pripremnih studija, skica i crteža, a onda na kraju izvodio ove kompozicije", objašnjava nam Popadić.

Prema njenim rečima, Paja Jovanović bio je izuzetno detaljan i poštovao je sve preporuke svojih bečkih profesora, stvarajući u maniru akademskog realizma. To podrazumeva vrlo temeljan pristup pripremi svih njegovih slika i prethodnu izradu mnogobrojnih studija i crteža, od kojih se veliki broj nalazi u okviru legata umetnika.

U Pajinom "salonu"

U jednoj od prostorija može se videti jedna vrsta rekonstrukcije salonskog dela Pajinog bečkog ateljea, sa reprezentativnim komadima nameštaja u stilu Luja XV i manji delovi u stilu bidermajera.

"Tu je veliko biljurno ogledalo, žute svilene tapete koje su autentične, a detalji nameštaja se mogu videti i na samim slikama, odnosno portretima koji se nalaze u postavci", objašnjava Popadić.

Postavka je oplemenjena i Pajnim umetničkim rekvizitima, njegovim slikarskim paletama, ormarićem za boje, kao i delićem njegove biblioteke, knjigama koje je čitao i njegovim brojnim diplomama.

Prema informacijama dostupnim na sajtu Muzeja grada Beograda, Muzej Paje Jovanovića otvoren je petkom (od 10 do 18 časova), subotom (10-17h) i nedeljom (10-14h).