Igre 
Božić u umetnosti: Deset najpoznatijih remek-dela koja prikazuju poklonjenje mudraca novorođenom Hristu
Komentari07/01/2025
-08:01
Prikaz rođenja Hristovog, koje vernici pravoslavne veroispovesti proslavljaju danas, 7. januara, u hrišćanskoj ikonografiji često sadrži i tri mudraca ili tri sveta kralja, koji su prema predanju došli iz dalekih zemalja da se poklone novorođenom Bogočoveku.
Baltazar, Melhior i Kaspar su prema Jevanđelju po Mateju, došli su s istoka u Jerusalim, prateći neobično svetlo nebesko znamenje - Vitlejemsku zvezdu, jer je u njihovom predanju ona bila nagoveštaj dolaska spasitelja sveta.
Kada su pronašli Isusa, poklonili su mu se i darovali mu tri dara: tamjan (kao Bogu), zlato (kao kralju) i plemenitu mast, smirnu (kao čoveku).
U istoriji umetnosti ova poseta prikazana je mnogo puta, uz više ili manje inovacija, a mi vam predstavljamo neke od najistaknutijih primera.
Leonardo da Vinči
I velikan Da Vinči oslikavao je čuveni biblijski motiv, a jedan od najpoznatijih je njegova nedovršena slika poklonjenja mudraca.
profimedia
Kao umetničko ostvarenje iz prvog firentinskog perioda, slika predstavlja zbir tehničkih i stilističkih tekovina već tridesetogodišnjeg umetnika. Leonardova slikarska tehnika "pojačavanja tamnog" da bi se nanošenjem tona preko tona na videlo iznele osvetljenije zone i da bi bila stvorena veća prostorna dubina, posebno je uočljiva na ovom nedovršenom delu: od figure u tamnom na desnoj strani, osvetljene belinom, kojoj nedostaje samo poslednji sloj da bi bila dovršena, do likova i arhitekture u pozadini koji su još u stanju prave skice.
Središte slike rezervisano je za Bogorodicu s malim Hristom, nepokretnu sliku koja je jezgro jednog amfiteatra gestova, pokreta, nemira koji se šire na čitav prizor, pa i na pozadinu gde dominiraju konjanici koji se bore sa pobesnelim konjima.
Povezane vesti
Polukrug zatvaraju, na krajevima, dve stojeće figure, jedna starija na levoj strani u položaju molitve i jedna mlada osoba s desne.
Pol Rubens
profimedia
Slika Pitera pola Rubensa prepuna detalja i simbolike predstavlja složenu baroknu kompoziciju, koju je slavni slikar više puta naslikao u različitim verzijama.
Za ovo delo nastalo 1609. godine vezana je uzbudljiva priča.
Godine 1734. izbio je požar u madridskom Kraljevskom Alkatrazu, gde je umetničko delo čuvano, a kako bi ga spasili, osoblje ga je iseklo iz rama i bacilo kroz prozor.
Slika je sačuvana, a o ovom događaju svedoče samo manja oštećenja na njenim ivicama.
Đentile da Fabriano
Jedno od najpoznatijih dela Đentilea de Fabrijana naručio je poznati bankar Pala Stroci. Umetnik je koristio najkvalitetnije materijale tog vremena, uključujući živopisne boje, pozlatu i srebro u za to vreme inovativnim tehnikama osvetljenja, dubine i trodimenzionalnosti.
profimedia
Okvir slike je sam po sebi umetničko delo, posebno zbog složenih, gotičkih i ornamentalnih detalja.
Povezane vesti
Da Fabrijano je bio inspirisan tadašnjim evropskim shvatanjima i verovanjima o orijentu, pa je prikazao i egzotične životinje kao što su majmuni, konji, kamile i lavovi, odnosno simbole bogatstva i statusa pokrovitelja.
Gertgen tot Sint Jans
Gertgen tot Sint Jans pripadao je školi Flamanskih primitivaca, pa se njegovi radovi odlikuju delikatnom emocionalnošću obrade religijskih tema.
profimedia
U njegovoj verziji biblijske teme kralj Melhior je skinuo krunu i kleknuo pred Isusom nudeći mu zlatnike.
Iza je kralj Kaspar, sa krunom koja mu praktično pada s glave, dok preuzima tamjan od pomoćnika spremajući se da ga uruči.
Na levoj strani je kralj Baltazar, prikazan kao tamnoputi kralj, još uvek nosi svoju krunu i drži kuglu smirne.
Magovi su takođe prikazani i u minijaturi u pozadini, kako stižu sa svojom pratnjom iz Afrike, Evrope i Azije.
Hijeronim Boš
Hijeronim ili Hijeronimus Boš jedan je od najneobičnijih holandskih slikara, čija zagonetna simbolika i danas privlači pažnju istoričara umetnosti.
profimedia
Boš je ovo poklonjenje mudraca naslikao kao triptih na drvenoj ploči negde između 1485. i 1500. godine i to po porudžbini bogatih građana Antverpena kao donaciju za manastir El Eskorijal.
Njegova slika sadrži još jedan zanimljiv detalj: kada se dve strane triptiha preklope, prikazuju svetog Grigorija koji kleči ispred oltara.
Više o neobičnim slikama Hijeronimusa Boša, pročitajte u odvojenom tekstu.
Andrea Mantenja
Andrea Mantenja odlučio se za vrlo sabijenu kompoziciju figura i objekata, koja je inspirisana njegovim interesovanjem za drevne rimske reljefe.
profimedia
Koristio je neutralnu pozadinu i oštro definisane detalje da usmeri pažnju gledaoca na likove.
Mudraci su obučeni u egzotične odore i nose izuzetne darove. Kaspar, bradat i gologlav, poklanja detetu Hristu retku kinesku šolju, napravljenu od delikatnog porcelana i napunjenu zlatnicima. Melhior, mlađi bradati kralj iza Kaspara, drži tursku kadionicu sa tamjanom, a na desnoj strani Baltazar nosi pokrivenu čašu od ahata.
Lorenco Monako
Lorenco Monako je naslikao "Poklonjenje mudraca" uz pomoć trojice učenika između 1420. i 1422. i to za ogroman iznos od 182 fiorina.
profimedia
Njegova slika predstavlja kompoziciju sa prilično redukovanom upotrebom pozlaćene pozadine, tipičnog elementa većine Lorencovih dela. Gornji deo je u obliku rama koji stvara triptih.
Na levoj strani je prikazana scena hristovog rođenja, u okviru arhitektonske celine koja je dobar primer toga da je Lorenco odbijao da uvede savremeni način predstavljanja geometrijske perspektive.
Centralnu i desnu scenu zauzima povorka mudraca, a za razliku od jevanđeljske tradicije, nisu svi prikazani kao starci, već kao ljudi u različitim fazama života.
Domeniko Girlandajo
Domeniko Girlandajo oslonio se na ranije radove Sandra Botičelija i Leonarda da Vinčija na ovu temu i uveo neke nove detalje.
profimedia
Madona zauzima centralnu poziciju unutar piramidalne kompozicije, držeći Isusa.
Dva mudraca su u osnovi kompozicije, a dok jedan ljubi detetu nogu, drugi kleči sa rukom na grudima. Treći mudrac stoji sa leve strane, obučen u žuto-crveni ogrtač, darujući bogato ukrašen putir.
Pored njih se nalazi sveti Jovan Krstitelj, koji gleda u posmatrača i pokazuje na dete.
"Koliba" u kojoj se nalaze ima poluizgrađene zidove, što je simbol propasti paganizma, koje je smenilo hrišćanstvo.
Albreht Direr
"Poklonjenje mudraca" smatra se jednim od najboljih i najvažnijih Direrovih dela iz perioda između njegovog prvog i drugog putovanja u Italiju (1494. i 1505).
profimedia
Delo je relativno skromnih dimenzija - ima jedva nešto više od metra širine - ali je od velikog značaja u Direrovom opusu i istoriji umetnosti. Pre ovog dela, Direr se uglavnom bavio grafikom i autoportretima, ali ovde kombinuje finu ravnotežu severnih i italijanskih konvencija.
Hajnrih Volflin je delo opisao kao "prvu potpuno lucidnu sliku u istoriji nemačke umetnosti".
Ipak, umetnik nije odoleo, a da ponovo ne napravi autoportret, ovog puta predstavivši sebe kao jednog od kraljeva.
Fra Anđeliko
Tondo ili kružna slika "Poklonjenja mudraca" za koju se smatra da je delo Fra Anđelika, nastala je 1492, najverovatnije za Palatu Mediči Rikardi u Firenci.
profimedia
Većina istoričara umetnosti se slaže da je dobar deo radio Filipo Lipi, a da su je nekoliko godina kasnije dorađivali i drugi umetnici.
Uprkos tome što su neki elementi slike disproporcionalni jedni u odnosu na druge, nema sumnje da je njena dinamična kompozicija uticala na mnoge umetnike koji su došli posle Fra Anđelika.
Komentari (0)