Nova era vazduhoplovstva: Šta do sada znamo o kineskom borbenom avionu J-36?

Nove slike kineskog borbenog aviona J-36 pojavile su se na kineskim društvenim mrežama, pojačavajući glasine i zabrinutost globalne vojne avijacije. Avion, koji ima oblig "letećeg krila", bez repa i opremljen sa tri motora, viđen je kako leti iznad autoputa blizu fabrike Chengdu Aircraft Industry Group u provinciji Sečuan.

Video koji traje nekoliko sekundi pruža impresivne detalje dizajna J-36, za koji se veruje da pripada šestoj generaciji borbenih aviona, integrišući stealth tehnologije, napredne sisteme i inovativna rešenja u dizajnu trupa i motora.

Kao što naglašava stručnjak za vojnu avijaciju David Sensioti u autorskom tekstu za "Aviationist", trostruki motor predstavlja radikalno odstupanje od klasičnih dvomotornih sistema. Kombinacija dva motora ispod krila i trećeg iznad kokpita može da pruži prednosti u potisnoj moći i operativnoj sigurnosti.

Oblik aviona ostavlja prostor za unutrašnje skladište naoružanja, koje može primiti rakete dugog dometa, dok odsustvo repa i vertikalnih stabilizatora pojačava stealth karakteristike.

Konkurencija sa SAD

Kina već ima dva borbena aviona pete generacije (J-20 i J-35), iako nijedan od njih nije testiran u stvarnim borbenim uslovima kao američki F-22 i F-35. 

Međutim, pojavom J-36, čini se da Peking pokušava tehnološki skok koji bi mogao da ga dovede u ravnotežu sa Sjedinjenim Američkim Državama – ili čak da ga pretekne.

Donald Tramp je objavio prošlog meseca dodeljivanje ugovora za novi američki borbeni avion šeste generacije F-47 kompaniji Boeing, naglasivši da prototip leti već pet godina.

Ipak, zvanična izjava vojnog vazduhoplovstva je ukazala na to da se projekat nalazi u fazi razvoja i testiranja, bez vremenskog okvira za operativno usvajanje.

J-36 nije jedini

Na dan kada su se pojavile prve fotografije J-36 na kineskim društvenim mrežama (decembar 2023), plasirane su slike još jednog nepoznatog borbenog aviona, sa dva motora i bez repa, koji analitičari nazivaju J-50 ili J-XX.

Iako Ministarstvo odbrane Kine nije službeno priznalo postojanje ovih modela, državni mediji poput Global Times-a objavljuju izjave vojnih stručnjaka koji ističu da Kina "brzo napreduje" u razvoju borbenih aviona šeste generacije.

"Kina jasno pokazuje da želi da eksperimentiše sa opremom sledeće generacije za vazduhoplovstvo", izjavio je Vang Janan, glavni urednik časopisa "Aerospace Knowledge".

Kao što ističu stručnjaci, proces od dizajniranja aviona do njegovog uključivanja u vojno vazduhoplovstvo može trajati deceniju ili čak više. J-35, na primer, prvi put je javno prikazan na izložbi Airshow China u novembru 2023. godine, ali prema analitičarima, u razvoju je više od 10 godina.

Pojava J-36 tokom letova testiranja i dizajn J-50 sugerišu da Peking pojačava svoje napore da postigne stratešku vazduhoplovnu superiornost u Aziji – i ne samo u njoj.