Slabi rezultati suzbijanja prostitucije: Potreban "francuski" model protiv seksualne eksploatacije, kažu stručnjaci

Od primene Zakona o javnom redu i miru koji se odnosi na član 16, prema kom se za pružanje seksualnih usluga mogu kazniti kako oni koji pružaju usluge, tako i njihovi klijenti, praksa pokazuje da je kažnjeno pet puta više žena. 

Stručnjaci koji su se ovim povodom okupili na okruglom stolu u Francuskoj ambasadi, koju su zajedno sa ovom ambasadom organizvale i NVO Atina i Autonomni ženski centar, potvrdili su da se na ovaj način prostitucija u Srbji nije sprečila, niti je ovaj član zakona dao vidljive rezultate.
Naime, ovim članom 16 predviđeno je da se novčanom kaznom od 50.000 do 150.000 dinara ili kaznom zatvora od 30 do 60 dana kazne svi oni koji se odaju prosituciji, koriste usluge prostitucije ili ustupaju prostorije radi prostitucije. Međutim, praksa je pokazala da prostitutke plate kaznu ali se ništa više od toga ne menja.

Zbog toga, stručnjaci navode preporuke u odnosu na primenu postojećeg zakona koji se zapravo odnosi na dekriminilaziovanje odvanja prosituciji, kao i obezbeđivanje sistemske, sociološke i ekonomske podrške osobama koje se odaju prosituciji, kao posebno osetljivoj grupi radi izlaska iz toga, oporavka i reintegracije. Takođe, navode da žene koje se odaju prosticiji treba doživljavati kao žrtve u većini slučaja, jer je praksa takođe pokazala da to nije bio njihov prvi izbor.

Ovakvu praksu naime imaju Francuzi. Međutim, osnovna razlika između francuskog i srpskog modela je u tome što se u Francuskoj za pružanje seskulanih usluga ne kažnjavaju žene, već njihovi klijenti, dok se u Srbiji mogu kazniti i žene i njihovi klijenti, dok je praksa pokazala da se uglavnom sankcionišu žene.

Adrijana Radojičić Nedeljković iz NVO Atina kaže da ta organizacija čini sve moguće napore da se Srbija približi "nordijskom", odnosno "francusko-švedskom" modelu, koji je do sada tamo gde se primenjuje doneo napredak.

"Ogroman napredak je učinjen na polju prevencije, ali i podizanja svesti o seksualnoj eksploataciji. Kažnjavali su se ne samo oni koji su plaćali za seksualni odnos sa ženama u prostituciji, već su prolazili kroz programe eksploatacije i rehabilitacije kako bi uvideli štetnost prostitucije za društvo", ističe ona za Euronews Srbija.

Da bi se ovaj model primenio u Srbiji, kaže, neophodno je prvo promeniti zakone.

"Jedna promena je bila pre pet godina, koja je predvidela mogućnost da se kažnjavaju i oni koji plaćaju za seksualni odnos, najčešće muškarci, ali praksa to demantuje i češće su kažnjavane žene. Mora prvo da se prostitucija dekriminalizuje, odnosno da žene koje su na to primorane budu prepoznate kao žrtve, i mora da se desi društvena promena svesti kako bi se uvidelo da je najčešće u pitanju seksualna eksploatacija", naglasila je sagovornica Euronews Srbije.

Druga opcija je legalizacija prostitucije, ali je to model, kaže, koji se nije pokazao kao efikasan u praksi, jer se desilo da je i pored postojeće legalizacije većina prostitucije u "crnoj" ili "sivoj" zoni, i povećao se broj slučajeva trgovine ljudima tamo gde je prostitucija bila legalizovana.