Večeri na Kosančiću posvećene antičkoj Mona Lizi i ženama Viminacijuma

Arheolog dr Miomir Korać bio je u četvrtak veče novi gost ciklusa "Pisac u biblioteci, večeri na Kosančiću", a tom prilikom je zajedno sa svojim sagovornicima nastojao da prisutnima približi saznanja o životu i poziciji žene u Viminacijumu u rimsko doba.

Korać je kazao da je 1983. godine nadomak Viminacijuma pronađena grobnica trapezoidne osnove, a u njoj je bio sačuvan portret mlade žene, rimske matrone, koju je Korać prozvao Divina, a posetioci nalažista "antičkom Mona Lizom".

"To nam pokazuje da je u to vreme tu živeo jedan genijalni slikar. Umetnost Viminacijuma je spasilac civilizacije", naveo je Korać, potvrđujući teoriju da je u Viminacijumu postojala škola slikarstva.

Kako je lik žene u istoriji najčešće bio zabeležen iz perspektive muškarca, istoričarka umetnosti dr Jelena Anđelković rekla je da je ideja njene knjige "Femina antika Balkanika" bila da se iz drugog ugla pozabavi duhovnom slikom žene tog perioda.

"Rim karakteriše vojna kultura. Tu ženama nije bilo mesto, ona nije bila percipirana u javnom kontekstu. Obična žena najčešće je bila prikazivana u kontekstu koji je vezan za grob. Tu ima dosta slika koje se mogu tumačiti i to je jedino mesto gde je žena sklonjena od objektivizacije jer je to slikarstvo bilo namenjen za njen drugi život", navodi Anđelković.

Kako je istakao arheolog dr Ilija Danković, u arheologiji je najpre bio zastupljen androcentrizam, a do vidljive promene došlo je tek posle Drugog svetskog rata, kada arheologiju transformiše feminizam.

Tanjug/Jadranka Ilić

U rimsko vreme se smatralo da žena ima uzvišenu misiju: produžavanje ljudske vrste i važnijeg zadatka od tog nije bilo. 

"Porodica je bila osnovna ćelija društva - majka je bila centar nje i Rimljani su cenili svoje žene. Najveće ličnosti rimske istorije su u životima imale ženskog uticaja, najčešće od strane njihovih samohranih majki", naveo je Danković.

On dodaje da je upravo zbog tog uzvišenog cilja smrt mlade žene tog perioda smatrana veoma tragičnom.

I pored toga, prosečna žena u Viminacijumu živela je teško jer je pored svoje uloge majke svakodnevno morala da se bavi i teškim fizičkim poslovima.

Antropolog dr Ilija Mikić otkrio je ovom prilikom da je do sada u Viminacijumu iskopano 14.000 grobova i u njima pronađeno 20.000 skeleta. Kako on navodi, u tim skeletima primećuje se velika heterogenost jer se može razlikovati čak 10 različitih antropoloških tipova.

Mikić, takođe, navodi zanimljivu činjenicu da su tokom svojih istraživanja u okviru projekta na osnovu zubnog cementa skeleta žene mogli otkriti broj trudnoća koje je ta žena imala.

Kako je arheologija pokazala da su iz rimskog perioda ostali samo spisi o muškarcima, ali ne i o ženama, naučnici su odlučili da u okviru projekta "Viminacium" stanovnice Viminacijuma "izvuku iz mraka i daju im glasove", te one ipak imaju svoju budućnost.