Barbika razdora: Kakve veze imaju čuvena lutka i Južno kinesko more i zašto je film "Barbi" zabranjen u Vijetnamu

Dugoočekivani film Vorner Bros studija "Barbi" našao se u središtu političkog skandala, zbog čega je zabranjen u Vijetnamu. Naime, tamošnjim vlastima zasmetala je scena u kojoj se vidi nagoveštaj kineske verzije mape Južnog kineskog mora, koju Vijetnam i Filipini osporavaju.

Sporna mapa vidi se čak i u trejleru filma kada Barbi (Margo Robi), u trenutku egzistencijalne krize dolazi kod druge Barbi (Kejt Mekinon) da se s njom posavetuje o svojim budućim koracima. U njenoj kući, gledaoci vide mapu sveta koja izgleda kao da ju je dete nacrtalo bojicama, dok se na "Aziji", uz obalu gde bi trebalo da se nalazi Kina, vidi niz isprekidanih linija u moru.

Šta znači isprekidana linija u Južnom kineskom moru?

Posle Drugog svetskog rata Kina je objavila mapu na kojoj je isprekidanom linijom sa jedanaest crtica označila oblast u Južnom kineskom moru, na koju je prema tvrdnjama zvaničnika, polagala "istorijsko pravo". (Broj crtica je kasnije na mapama smanjen na devet). Međutim, Vijetnam i Filipini takođe su tvrdili da ova površina, koja predstavlja gotovo 80 posto Južnog kineskog mora, pripada njima. Inače, reč je o jednom od najprometnijih pomorskih puteva i morem bogatim ribom, naftom i prirodnim gasom. 

Printscreen YouTube/Warner Bros. Pictures

Kako bi učvrstila kontrolu nad ovim vodama, Kina je poslednjih godina izgradila i brojna veštačka ostrva, nasipajući pesak na koralne grebene, što je dovelo do brojnih sukoba sa Vijetnamom, ali i Filipinima.

Međutim, 2016. godine Međunarodni sud pravde u Hagu proglasio je mapu koju je Kina nacrtala nevažećom, a praksu izgradnje ostrva kršenjem međunarodnog prava. Čak i u takvim okolnostima kineska vlada odbijala je presudu, a sukobi sa Vijetnamom su se nastavili, jer ta zemlja zvaničnu politiku te zemlje vidi kao pretnju suverenitetu.

Film "Barbi" trebalo je da ima vijetnamsku premijeru 21. jula, istog dana kao i u Sjedinjenim Američkim Državama, ali je ta država odlučila da čuvenoj lutki otkaže gostoprimstvo. Tamošnje Ministarstvo kulture, sporta i turizma navelo je prikaz iz filma "uvredljivom političkom slikom" i zabranilo prikazivanje filma. 

Printscreen YouTube/Warner Bros. Pictures

Zanimljivo je da to čak nije ni prvi film koji je zabranjen zbog toga što se u njemu vidi mapa sa čuvenom kineskom isprekidanom linijom. I animirani film studija "Dreamworks" "Jeti: Snežni čovek" zabranjen je iz istog razloga, kao i "Uncharted" (2022) sa Tomom Holandom. 

Holivud se odavno oslanja na kinesko tržište

Nije poznato da li će Warner Bros. biti spreman da izmeni sporni deo filma i da li bi Vijetnam bio spreman da ukine zabranu, pod tim uslovima. U svakom slučaju, male su šanse da bi zbog cenzure u toj zemlji mogao da ima prevelike gubitke. Naime, poređenja radi, "Avatar: Put vode" koji je prošle godine bio najgledaniji film u vijetnamskim bioskopima, u toj zemlji je zaradio čak deset puta manje nego u Sjedinjenim Američkim Državama. 

S druge strane, Holivud se odavno nalazi na meti kritika zbog toga što često podilazi cenzorima u Kini, koja je drugo najveće bioskopsko tržište na svetu. Konačna verzija mnogih filmova u toj zemlji izgleda potpuno drugačije nego drugde u svetu iz prostog razloga što ih filmski autori, u strahu od zabrane, menjaju kako bi ih prilagodili strogim pravilima. 

Od toga kako neki film bude dočekan u Kini, često zavisi njegov uspeh u celini.