Igre 
Novi film Vajole Dejvis zasnovan je na stvarnoj istoriji: Sve o elitnom odredu "afričkih Amazonki"
Komentari19/09/2022
-12:39
Na vrhuncu moći četrdesetih godina 19. veka zapadnoafričko kraljevstvo Dahomi imalo je tako moćnu vojsku, da su čak i neprijatelji prepričavali priče o njihovoj neustrašivosti.
Sila od 6.000 žena poznatih kao Agodži ratnice pustošila je sela pod okriljem noći, hvatala zarobljenike i odsecala glave onima koji su pretili stabilnosti kraljevstva.
Evropljani koji su posećivali Dahomi nazvali su ih "Amazonkama", zbog sličnosti koje su delile sa mitskim grčkim ratnicama.
Novi film "Žena kralj", u kom glavnu ulogu tumači Vajola Dejvis, bavi se ovim uzbudljivim periodom afričke istorije, prvi put u istoriji kinematografije i beleži veliki uspeh na američkim blagajnama gde je uprkos svim očekivanjima tokom prvog vikenda prikazivanja zaradio 19 miliona dolara.
"Deo filma koji obožavamo, takođe je deo filma koji je zastrašujući Holivudu, jer je tako drugačiji i nov", rekla je nedavno Dejvis za Hollywood Reporter.
"Holivudski studiji vole kad su žene lepe i plave ili barem blizu toga da budu lepe i plave. Ovde su sve žene tamne i one prebijaju muškarce", kaže Dejvis.
Oskarovka u ovom filmu tumači generala Nanisku. Iako postoje pisani tragovi o pripadnici Agodžija s takvim imenom, njen lik je u potpunosti izmišljen, baš kao i lik mlade ratnice Navi koju igra Tuso Mbedu.
Povezane vesti
Trgovina robljem
Film oslikava period pod vlašću kralja Geza (Džon Bojega), koji je zaista postojao i koji je obeležio "zlatno doba dahomejske istorije".
"Žena kralj" počinje akcijom ratnica koje oslobađaju zarobljenike iz kandži carstva Ojo, moćne države na teritoriji današnje Nigerije.
Dahomi je dugo bio u njihovoj senci, ali to upravo u periodu oslikanom u filmu, postepeno počinje da se menja. Takođe, Naniska pokušava da nagovori kralja da okonča bliske veze sa portugalskim trgovcima robova i preusmeri težište na proizvodnju palminog ulja, kao glavnog izvoznog proizvoda.
Tanjug/AP/Sony Pictures
Pravi Gezo je to i učinio 1823. godine, ali je uključenost države u trgovinu robljem potrajala.
Istoričar Robin Lou piše da su Dahomejci od kraja 17. i početka 18. veka prodavali svoje zarobljenike evropskim trgovcima, kojima je trebala radna snaga za razvoj industrije. Iako je većina njih završila u roblju, jedan deo njih ostao je u kraljevstvu, gde su služili na kraljevskim imanjima ili u obezbeđenju palate.
U stvarnom životu, Gezo je prestao da se bavi trgovinom robljem tek 1852. i to nakon pritisaka britanske vlade, koja je u svojim kolonijama ukinula ropstvo 1833.
Iako je on u jednom trenutku zaista ispitivao mogućnost proizvodnje palminog ulja kao novi izvor prihoda, ispostavilo se da je reč o daleko manje isplativom projektu i vratio se prodaji robova.
Povezane vesti
U filmu je zbog Naniske delovalo da su Agodži ratnice bile veliki protivnici trgovine robljem, ali istoričari smatraju da su one zapravo bile saučenici kralju i da su imale daleko manju moć da utiču na njegove odluke.
Ko su bile Agodži ratnice?
Smatra se da je odred Agodži ratnica osnovao kralj Huegbadža krajem 17. veka, a njihov primarni cilj bio je lov na slonove.
One su takođe služile i kao njegovo obezbeđenje, ali se s vremenom njihov spektar zaduženja širio, jer se zbog čestih ratova broj muškaraca spremnih za vojnu službu neprestano smanjivao.
"Dahomejci su bili posvećeni ratovanju i trgovini robljem možda više i od svih drugih afričkih država", piše istoričar Stenli B. Alpern u prvom naučnom radu o Agodži ratnicama objavljenom na engelskom jeziku.
Tanjug/AP/Sony Pictures
Takođe su bili jedinstveni po tome što su imali stalnu vojsku, za razliku od svih ostalih afričkih zemalja.
"Trebalo je da budu simbol snage zemlje. Želeli su da ih se plaše njihove komšije. To je bilo kraljevstvo koje je trgovalo robljem, tako da su ratovi bili deo njihovog godišnjeg ciklusa. Morali su da skupljaju ljude kako bi bili deo gnusne transatlantske trgovine robljem, kao i za žrtvovanje u čast posthumno oboženih kraljeva.
U Agodži redove dolazile su robinje, neke od njih zarobljene kada su imale samo deset godina, kao i devojčice iz siromašnih porodica. U "Ženi kralju" Navi dospeva u vojsku, nakon što je odbila da se uda za mnogo starijeg čoveka.
Iako su smatrane "kraljevim ženama", nisu delile postelju s njim niti mu rađale decu, ali su zato bile obavezane da se odreknu i odnosa sa drugim muškarcima. Imale su privilegovan status i stalni pristup alkoholu i duvanu. Takođe su imale i svoje robove.
Bile su podvrgavane nemilosrdnim treninzima, s ciljem da se fizički pripreme za borbu, ali i da se mentalno naviknu na brutalna krvoprolića.
Francuski pomorski oficir Žan Bajol 1889. svedočio je jezivom trenutku u kom je tinejdžerka "koja nikada ranije nikoga nije ubila", obezglavila osuđenog zatvorenika, a zatim i okusila krv sa svog mača.
U borbi su bile praktično nepobedive, sve do druge polovine 19. veka, kada su u više navrata neuspešno pokušavale da okupiraju Abeokutu, utvrđenu prestonicu Egbe na prostoru današnje Nigerije.
U bici za Egbu nastradalo je više od 2.000 Agodži ratnica i doživele veliki poraz.
Dahomejci i Evropljani
Sve do sredine 19. veka Dahomejci nisu imali sukobe sa Evropljanima, koji su od njih kupovali roblje i među njima širili hrišćanstvo. Međutim, tenzije su počele da rastu, kako su počeli da se zaoštravaju odnosi među kolonijalnim silama.
Nakon što je Francuska proglasila susedno kraljevstvo Porto-Novo svojim protektoratom, došlo je do velikih tenzija sa Dahomejcima, koji su tu teritoriju smatrali vazalskom.
Takođe, postojanje žena ratnica u dahomejskom društvu uznemiravalo je Francuze koji su imali sasvim drugačije predstave o ulozi žene u "civilizovanom društvu", koje su želeli da im nametnu.
Tanjug/AP/Sony Pictures
Prvi rat izbio je u februaru 1890. kada je prvi put zabeležena priča o Naniski, mladoj ženi koja je uspela da ubije glavnog francuskog oružara, ali kasnije i sama poginula.
Nakon što su izgubili u dve bitke tog proleća, Dahomejci su potpisali primirje, kojim su prepustili Francuskoj kontrolu nad spornim teritorijama. Međutim, nakon manje od dve godine, ponovo su zaratili.
"Ni topovi ni karteč ni salve nisu mogli da ih zaustave. Bilo je stvarno čudno videti žene koje tako dobro vode, koje su tako disciplinovane", zabeležio je jedan hroničar.
Ipak, pretrpele su i velike gubitke, a procenjuje se da je tokom sedmonedeljnog rata poginulo između 2.000 i 4.000 žena vojnika.
Na kraju je ostalo samo 50 do 60 žena spremnih za borbu. Neke od njih pratile su kralja Benazina u egzilu na ostrvu Martinik, a druge su služile njegovom bratu, kog su kao svoju "produženu ruku" Francuzi postavili na čelo zemlje.
Pojedine su otišle u Evropu i Sjedinjene Američke Države gde su zabavljale široke mase ratničkim plesovima i rekonstrukcijom borbi, što će igrati veliku ulogu u izgradnji rasističkih stereotipa prema afričkom narodu.
Navi, poslednja preživela Agodži ratnica sa iskustvom u borbi, koja je verovatno bila inspiracija za lik koji igra Mbedu, preminula je 1979. godine nakon što je napunila stotu. Ipak, mnoge žene na prostoru današnjeg Benina vaspitavane su u duhu Agodži.
Komentari (0)