Deset plavih remek-dela sa potpisima Pikaso, Van Gog, Gogen, Mone, Kandinski

Opšte je poznato da su prve asocijacije na plavu smirenost, opuštenost, noćna tišina ili ritmični, smirujući žubor vode. Ali plava, s druge strane, može predstavljati i osećaj sete, samoće, depresije i hladnoće.

Samo letimičan pregled istorije umetnosti daje uvid u to da su mnogi umetnici na svoja platna nanosili različite nijanse plave, kako bi dočarali neki od pomenutih osećaja ili atmosferu. Bez sumnje, rekli bi istoričari umetnosti i likovni kritičari, plava je boja koja stvara i ostavlja snažan utisak kod posmatrača. Portal Artst napravio je izbor 10 najpoznatijih plavih slika svih vremena.

Stari gitarista - Pablo Pikaso

Plavi period Pabla Pikasa (1881-1973) počinje 1903, remek-delom "Sećanje-Sahrana Kazagemasa" koje je čuveni umetnik posvetio bliskom prijatelju koji je izvršio samoubistvo u jednom pariskom baru zbog neuzvraćene ljubavi. Tokom ovog perioda, Pikaso će slikati psihološke teme, ljudsko siromaštvo, otuđenost, bol i patnju, pa će tako i akteri na platnima biti prosjaci, skitnice, ukratko odbačeni i potlačeni u društvu.

Iste 1903, nastaje i najpoznatija slika iz Plavog perioda - "Stari gitarista" (nalazi se u kolekciji Instituta umetnosti u Čikagu), na kojoj je prikaz starog, slepog i poraženog čoveka u pohabanoj odeći koji svira na ulicama Barselone. Njegova figura je tanka, gotovo poput skeleta, ali gracioznost prikazanih mršavih udova čoveka, kako navode istoričari umetnosti, podeća na El Greka. Prostor simbolično i psihološki oko usamljene figure gitariste ispunjava velika braon gitara. Utisak je da čovek svira tužnu ili poslednju pesmu nade, pomiren je sa svojom sudbinom, a utehu pronalazi upravo u instrumentu koji drži u ruci. 

profimedia/Pablo Ruiz Picasso, VEGAP

Znalački i majstorski Pikaso koristi plavu boju, pa se često slika analizira i kao snažna alegorija ljudske egzistencije. Ali i prikaz usamljeničkog života umetnika, koji da bi preživeo ipak zavisi od društva.

No. 61 - Mark Rotko

Mark Rotko (1903-1970), jedan od najplodnijih apstraktnih umetnika modernog doba, čija je porodica iz Rusije emigrirala u Ameriku dok je on još bio dete. Mnoga njegova dela su velikog formata, sa monohromatskim površinama koje se pretapaju, i slika "No. 61" (Rđa i plavo) na kojoj je dočaran osećaj izmaglice predstavlja jednu od najupečatljivijih, "tipičnog" Rotka. 

 

 

Slika je nastala 1953, i pripada fascinantnom i najpoznatijim delu umetnikove aktivnosti, koju odlikuju izvanredni kvalitet boja, originalnost i jaki efekti kompozicija.

Nemirnog duha, Rotko je bio fasciniran Platonom i Eshilom, Ničeom, Frojdom i Jungom, a njegovo interesovanje za formu ili boju je postojalo samo ako su one izražavale osnovna ljudska osećanja. Boja na Rotkovim slikama dočarava emotivnu napetost i ekstremnu osećajnost: znakovi i boje se ukrštaju, sukobljavaju i preklapaju kao u ličnom "dnevniku" nemira. Posle dugotrajne depresije slikar je izvršio samoubistvo u svom njujorškom ateljeu garaži, 1970. "No. 61" nalazi se u Muzeju savremen umetnosti u Los Anđelesu.

Zvezdana noć  -  Vinsent van Gog

Van Gog (1853-1890) je verovatno jedan od najpoznatijih umetnika koji su ikada živeli, a istoričari umetnosti navode da je na mnogim od  svojih slika izrazio upravo mentalno stanje u kom se u tom trenutku nalazio.

"Zvezdana noć" spada u najpoznatije delo u istoriji umentosti. Dominantni plavi tonovi deluju jasko, ali ipak na posmatrača prenose osećaj spokoja. Pokrete koje je Van Gog koristeći kičicu, stvorile su efekat vetra koji se meša sa sjajnim zvezdama na noćnom nebu. Bio je to njegov pogled na zvezdanu noć iz sobe duševne bolnice u Sen Remiju u Francuskoj, gde je bio smešten pošto je u jednom od svojim psihotičnih napada odsekao sebi uvo. Slika je datirana sa jun 1889. godine, mesec dana nakon Van Gogovog dolaska u bolnicu i 13 meseci pre njegovog samoubistva.

Danas znamo da je slavni umetnik patio od jednog oblika epilepsije, stanja koje prate česte halucinacije, kao i anksioznosti i naleta velike energije ili pak depresije. Njegova bolest, smatraju istoričari, verovatno je prouzrokovala način na koji je Van Gog stvarao, pisao je portal Higherperspectives.

Ipak, naučnici su tek nedavno otkrili još nešto na slici "Zvezdana noć". Nakon što su analizirali teleskopske slike na kojima se vidi prirodno kretanje svetlosti u i oko zvezda, primetili su da je ono veoma slično načinu na koji se svetlost kovitla oko nebeskih tela na Van Gogovoj slici.
Nakon detaljne analize otkriveno je da je umetnik sa neverovatnom preciznošću na svojim slikama predstavio turbulencije, jednu od najnejasnijih i najkomplikovanijih pojava u dinamici fluida zbog koje fizičari i astronomi i danas lupaju glavu.

profimedia

Ovaj neverovatni fenomen primećen je na još nekoliko Van Gogovih slika, a ono što je još intrigantnije je to što je umetnik uspevao da tačno predstavi turbulencije samo kada je stvarao tokom svojim psihotičkih napada. Prema Wikipediji, "Zvezdana noć" deo je kolekcije njujorškog MoMa.

Most Voterlo - Klod Mone

Francuski slikar, jedan od najpoznatijih impresionista, Klod Mone (1840-1926), završio je rad na Mostu Vaterlo 1903. U prvom planu je most, a u pozadini je jedva vidljivi gradski pejzaž, baš što je i očekivano da se vidi u stvarnoj londonskoj magli i području oko Temze, što je Mone maestralno dočarao upotrebom različitih nijansi plave.

Da nije magle, Mone je jednom prilikom primetio, "London ne bi bio lep grad". "Magla mu daje veličanstvenu širinu ", govorio je čuveni slikar dok je radio na seriji slika posvećenih Londonu. Ustajao bi rano ne bi li slikao most Vaterlo, prelazeći popodne na most Šering Kros. Oba ova motiva posmatrao je sa svog prozora na petom spratu u hotelu "Savoj". 

profimedia

Dve slike mosta Vaterlo, koje se nalaze u Institutu za umetnost u Čikagu, datiraju iz 1900. i 1903. godine, ali su obe verovatno započete 1900. i datirane su tek kada je Mone osetio da su završene. 

Čitav pravac u umetnosti dobio je ime po njegovoj slici "Impresija, rađanje sunca", ali za života Mone nije bio priznat u svojoj domovini i Francuska od njega nije kupila nijednu sliku. Ono što se danas nalazi u francuskim muzejima, dobijeno je kasnije na poklon ili je otkupljeno od privatnih kolekcionara.

Razgovor - Anri Matis

Slika "Razgovor" prikazuje visokog, mršavog Anrija Matisa (1869-1954) u prugastoj pižami (koju je obično i nosio u ateljeu kao radnu odeću) iz profila, koji stoji dominantno na levoj strani slike, dok njegova supruga Ameli u tamnoj odeći, sedi na desnoj strani. Okrenuti su jedno prema drugom, ispred pozadine intenzivno plave boje, koja zauzima veliki deo slike i nosi koncept prostora kroz snagu povezivanja. Hladna, emocionalna i značajna, plava boja uzbuđuje svojom dubinom. 

 

 

Neki likovni kritičari kažu da u ovoj slici vide metaforu napretka umetnika - promišljenog, neprimereno obučenog, a ipak uspravnog, dok žena koja sedi simboliše realizam i prošlost. Dok prikazuje trenutak u stvarnom životu, Matis "snima istinitiji i dublji smisao iza njega, koji mu služi kao polazište za doslednije tumačenje stvarnosti", kako je sam napisao 1908. godine.

Matis je već prilikom prvog sreta sa budućom suprugom Ameli rekao da je voli, ali da će uvek voleti više slikarstvo. "Razgovor" je naslikao između 1908. i 1912, i danas se ova slika nalazi u  kolekciji Ermitaža u Sankt Peterburgu. 

Apstrakno plavo - Džordžija O'Kif

Jedna od najpoznatijih američkih slikarki, Džordžija O'Kif (1887-1986), poznata je po tome što je  na svojim slikama često u fokus stavljala određenu boju. Mnogi smatraju i da je malo ko u istoriji umetnosti zašao u temu prirode na način na koji je to O'Kif uradila.

"Apstraktno plavo"  nastaje 1927. godine i čini se da predstavljen cvet, koji će postati i jedan od najčešćih motiva u njenom kasnijem periodu stvaralašta. Slika se nalazi u kolekciji MoMA.

profimedia/Georgia O'keeffe, VEGAP

"Odlučila sam da počnem iznova, da se oslobodim onoga čemu su me učili i da prihvatim ono što smatram svojim istinitim mišljenjem", napisala je Džordžija prijatelju 1915. godine, objašnjavajući odluku da se okrene apstraktnom izrazu.

Plava slika 1924 -  Vasilij Kandinski

Vasilij Kandinski (1866-1944) se smatra jednim od najpoznatijih apstraktnih umetnika s početka 20. veka. Na njegovim delima su različiti oblici i širok spektar boja, koji dobijaju i drugačije u zavisnosti od posmatrača.

profimedia

Rad Kandinskog pod nazivom "Plava slika 1924" jedna je od najpoznatijih plavih slika ikada nastalih. Na ivicama je veoma tamno, duboko plavo, koje postaje sve svetlije prema sredini. Umetnik ovim kao da želi da istakne unutrašnji deo slike i privuče pažnju posmatrača prema središtu samog dela. Slika se nalazi u kolekciji muzeja Gugenhajm.

Sen Trope, Oluja - Pol Sinjak

Pol Sinjak (1863-1935) je jedan od glavnih predstavnika neoimpresionizma, umetnik koji je primenjivao slikarsku tehniku poentilizam (ili divizionizam) - što podrazumeva da se boje nanose kratkim potezima - tačkama na podlogu.

"Sen Trope, Oluja" nastaje 1895. godine. Sinjak je uspeo izvanredno da prikaže nadolazeću oluju koja bi trebalo da se spusti na obalni grad - na jak vetar ukazuje jedrilica koja se vozi prema obali. Ova slika je ispunjena različitim tonovima plave, od jarke boje vode do tamnih, teških plavih tonova oblaka ispunjenih kišom na nebu.

profimedia

Sen Trope je početkom 20. veka privukao mnoge umetnike, a krajem tok veka biće zanimljiv i za umetnike, kao što je Bernar Bufe i Dejvid Hokni. Upravo je u ovom mestu osnovan i prvi muzej moderne umetnosti u Francuskoj - Le Musee De L’Annonciade, koji se nalazi u kapeli iz 1510. godine, a gde se danas čuva i pomenuta "Oluja".

Žena sa mangom - Pol Gogen

Pol Gogen (1848-1903), bankar koji se slikarstvom bavio iz hobija, spakovao je kofere i 1. aprila 1891. isplovio iz luke u Marseju. Imao je samo jedan cilj - stići do Tahitija, udaljenog ostrva Francuske Polinezije, na kojem su živeli divlji ljudi i za koji je čvrsto verovao da je pravi, neotkriveni raj na zemlji.

I sam za sebe je govorio da je divljak kojem je priroda podarila demonski mozak. Kao slikar postao je poznat tek nakon smrti 1903. Mnoga njegova dela karakterišu tamni, teški tonova koji pak daju poseban osećaj smelosti i živahnosti aktera na platnima.

profimedia

Gogenova slika "Žena sa mangom" nastala je 1892. godine, a ta duboka plava boja se na prvi pogled čini gotovo ljubičastom. Ovo je svakako vanredno delo, ali samo jedno od na desetina koje je Gogen naslikao tokom svojih putovanja po Tahitiju. "Žena sa mangom" danas se može videti u Muzeju umetnosti Blatimora.

Elzi u plavoj stolici - Meri Kasat

Slika "Elzi u plavoj stolici" jedne od najčuvenijih američkih umetnica impresionizma danas se nalazi u privatnom vlasništvu. Slika je nastala 1880. i odlikuje se širokim spektrom plavih nijansi, koje se kreću od smelog, kraljevsko-plavog do svetlijih tonova koji naglašavaju sjaj mlade devojke koja sedi.

profimedia

Meri Kasat (1844-1926) je obično stvarala slike sa temom socijalnog i privatnog života žena, kao i slike sa temom odnosa između majke i dece. "Elzi" je svakako jedan od najreprezentativnijih portreta koje je naslikala.

Amrička slikarka većinu života je provela u Francuskoj, gde se sprijateljila sa slikarom Edgarom Dega i gde je kasnije i izlagala zajedno sa impresionistima.