Čak 18 sumnjivih lokacija: Beograd u istoriji bombardovan više puta, koliko je neeksplodiranih bombi ostalo u komšiluku

Pre dve nedelje pripadnici MUP-a uništili su u Deliblatskoj peščari artiljerijsku granatu, zaostalu iz Prvog svetskog rata, koja je 19. septembra pronađena prilikom izvođenja građevinskih radova u Vlajkovićevoj ulici u Beogradu. Reč je bila o, kako je izjavio ministar unutrašnjih poslova Ivica Dačić, granati koju je koristila austrougarska vojska, kalibra 305 milimetara i težine preko 280 kilograma. Nađena je u centru Beograda, i to pored Narodne skupštine, te je ovaj slučaj još jednom otvorio pitanje koliko ovakvih "nepoželjnih komšija" živi u našoj blizini i koliko su opasni.

Nažalost, naša istorija, pa samim tim i istorija Beograda, puna je ratnih događaja, počev od Prvog svetskog rata, potom Drugog svetskog rata, a na kraju i NATO bombardovanja 1999. godine.

Gde su sve bombe tačno pale i koliko njih nije eksplodiralo nemoguće je tačno precizirati, pa zbog toga barem jednom godišnje dođe do ovakvog slučaja, uglavnom na gradilištima. Podsetimo, prošle godine pronađena je bomba u Volginoj ulici, pre tri godine deo Banovog brda bio je evakuisan zbog uklanjanja avio-bombe teške 250 kilograma, a avio-bomba čak teža od tone nađena je 2013. godine u Budimskoj ulici.

Centar za razminiranje Republike Srbije u odgovorima za Euronews Srbija izneo je podatke o tome koliko je do sada eksplozivnih naprava uništeno, koje su "najkritičnije" tačke u Beogradu, ali i ostatku Srbije, kao i kakva je situacija sa vodenim tokovima.

Prema podacima Centra za razminiranje, od osnivanja Centra do danas, pronađeno je, uklonjeno i uništeno 49.000 različitih eksplozivnih ostataka rata. Najviše je uništeno na lokacijama gde su eksplodirali vojni magacini, odnosno, fabrike u kojima se proizvode ubojna sredstva, kao što su: eksplozija u Paraćinu i eksplozija u fabrici "Sloboda" Čačak.

MUP Srbije

Cilj projekta koji je izradio Centar za razminiranje Republike Srbije jeste otklanjanje opasnosti po ljude, imovinu i životnu okolinu od EOR i stvaranje uslova naručiocu radova za bezbedno i sigurno planiranje i izvođenje narednih infrastrukturnih radova.

Za vreme Prvog i Drugog svetskog rata se nisu vodile evidencije o zaostalim bombama

Beograd je, kao što je već poznato, tokom istorije bombardovan više puta. U Prvom svetskom ratu Austrougarska armija je, u periodu od 12. do 24. avgusta 1914. godine, dejstvovala artiljerijom po Beogradu i pričinila velike materijalne štete. Beograd je ponovo bombardovan 15. oktobra 1915, teškom artiljerijom, od strane austrougarskih i nemačkih trupa. Prema nekim podacima, tada je na Beograd ispaljeno više od 30.000 granata, navodi Centar za razminiranje.

Nemačko vazduhoplovstvo bombardovalo je Beograd 6. i 7. aprila 1941. godine. Prestonica je tada doživela veliko razaranje. Tri godine kasnije (1944) sledi novo bombardovanje, ovoga puta od strane saveznika. 

"Naime, američkih 600 velikih aviona super tvrđave B-17 upućeni su na bombardovanje Rumunije, s obzirom na to da je tamo bila magla, oni su preusmereni na rezervni cilj, na Beograd. Takvih bombardovanja je bilo ukupno 11 - 1944. godine. Uz veliko stradanje ljudi i razaranje grada, između ostalog, pogođen je tada i logor Staro sajmište, prilikom koga je nastradao priličan broj logoraša", navode iz Centra i napominju da za vreme Prvog i Drugog svetskog rata nisu vođene evidencije o zaostalim neeksplodiranim ubojnim sredstvima.

Do novog bombardovanja došlo je 1999. godine i iz tog perioda, kako navode iz Centra za razminiranje, u evidenciji postoji 150 sumnjivih lokacija na kojima se nalaze bombe ili rakete velike mase na teritoriji Republike Srbije iz NATO agresije 1999.godine. Od toga, na teritoriji grada Beograda ima 18 sumnjivih lokacija - na teritoriji 9 opština: Surčin, Barajevo, Zvezdara, Zemun, Obrenovac, Čukarica, Rakovica, Voždovac i Grocka.

"Kada je počeo da se gradi Beograd na vodi, Centar za razminiranje Republike Srbije je insistirao da se sprovode mere zaštite od neeksplodiranih ubojnih sredstava. Tako da su, na lokaciji Beograd na vodi, pre kopanja temelja, bušenja, postavljanja šipova, demineri vršili snimanje uređajima i tako su otkrivali neeeksplodirana ubojna sredstva (NUS). Koliko znamo do sada je pronađeno i uništeno blizu 300 komada različitih NUS među njima i četiri velike avio- bombe od 500 kg, britanskog i američkog porekla iz Drugog svetskog rata", navode iz Centra za razminiranje.

Kakva je situacija u ostatku Srbije?

Kada je reč o ostatku Srbije, različita je situacija po gradovima u Srbiji. Eksplozivnih ostataka rata pronalaženo je u Smederevu i to kao posledica velike eksplozije eksplozivnih sredstava koja su bila uskladištena unutar Smederevske tvrđave.

U Paraćinu zbog eksplozije vojnog magacina, koji je u najvećoj meri očišćen, pronalažene su velike količine neeksplodiranih ubojnih sredstava.

Širom Srbije se pronalaze ostaci ubojnih sredstava iz balkanskih ratova, Prvog svetskog rata, Drugog svetskog rata i NATO agresije.

"Jedan od velikih problema sa kojima smo se suočavali, bile su kasetne bombe. U toku NATO agresije 1999 .godine, dejstvovano je kasetnim bombama na više stotina lokacija u 16 opština, odnosno gradova u Srbiji, ne računajući opštine na Kosovu i Metohiji. Do danas su očišćene lokacije u Nišu, Kraljevu, Brusu, Preševu, Kuršumliju, Raškoj, Gadžinom Hanu, Tutinu, Sjenici, Čačku, Vladimirovcima, Kniću, Staroj Pazovi i Sopotu. Delom su očišćene površine u Bujanovcu i Užicu, njihovo čišćenje se očekuje u narednom periodu", navode iz Centra za razminiranje.

Euronews

Kada je reč o vodenim tokovima, ono što je trenutno najveći posao koji u toku je prisustvo potopljene nemačke flote iz Drugog svetskog rata u Dunavu kod Prahova. 

"Centar za razminiranje je izradio Projekat zaštite od EOR-a prilikom uklanjanja 21 potopljenog plovila u reci Dunav kod Prahova. Na prvom brodu koji je izvađen, pronađeno je skoro 2.000 granata za protivavionske topove", naveli su iz Centra.

Kako je ranije izjavio ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Goran Vesić, očekuje da do kraja godine bude izvađen 21 brod nemačke ratne mornarice koja je potopljena tokom Drugog svetskog rata kod luke Prahovo, čime će se obezbediti pun profil plovnog puta koji je sa propisanih 180 metara danas sužen na svega 90 metara, što utiče na bezbednu plovidbu toka reke Dunav kroz Srbiju.