Slika koja ne prestaje da intrigira: Novo istraživanje pokazalo da je Da Vinči verovatno naslikao dva "Spasitelja sveta"

Ni vekovima nakon što je Leonardo da Vinči (ili neko od njegovih učenika) naslikao sliku "Spasitelj sveta", najskuplje umetničko delo svih vremena, njeno poreklo i okolnosti nastanka ne prestaju da intrigiraju, kako stručnu, tako i opštu javnost.

Tako se nova studija koju su sproveli stručnjaci britanskog Fonda kraljevske kolekcije bavila poređenjem nacrta draperja za koje se pouzdano zna da su pripadali Leonardu i poznatih kopija sada čuvene slike prodate za 450 miliona dolara na aukciji, a istraživači su došli do zaključka da je umetnik najverovatnije stvorio dve verzije te kompozicije.

Teoriju je predložio Martin Klejton, načelnik Odeljenja za reprodukcije i crteže Fonda kraljevske kolekcije u Zamku Vindzor, u okviru studije "Leonardo da Vinci’s Salvator Mundi Revisited", a rezultate je prezentovao na konferenciji u Lajpcigu.

Wikipedia.org/sfluxe

Ključni detalj koji je bio ispitivan je draperja na Hristovom rukavu, na ruci koja blagosilja. U čuvenoj verziji čiji vlasnik nije poznat, tamniji ogrtač delimično prekriva prevoj svetlije košulje. 

Takav rukav je i na najpoznatijoj kopiji tog rada, poznatoj kao "ganajska" verzija, nazvana prema kolekciji kojoj je nekada pripadala. Ostale kopije pripisuju se Čezareu da Sestu, Đampjetrinu i Đirolamu Alibrandiju i nalaze se u Varšavi, Detroitu i Napulju. 

Wikipedia.org/Royal Collection

Izgubljena kopija iz ciriške Stark kolekcije takođe je imala sličan rukav, piše ArtNet. 

Međutim, postoji još jedna verzija poznata kao "Vorslijev Spasitelj sveta", koju javnost nije imala priliku da vidi još od aukcije u Francuskoj 1962. a na toj slici rukav je mnogo puniji i ima manžetnu. 

U Vindzoru postoje dva Leonardova crteža koja se povezuju s ovim delom slike. Oba su deo zbirke od oko 500 pripremnih crteža, koje je Leonardo crtao pre nego što će započeti rad na slici. Na jednom od crteža vidi se detalj podignute ruke pod nešto većim uglom, nego što je to slučaj na gotovoj slici, a na drugoj manžetna, slična "Vorslijevoj verziji". 

Wikipedia.org/Royal Collection

Klejton je u svojoj prezentaciji predložio mogućnost da je Leonardov studio istovremeno radio na dve verzije slike.

To nije prvi put da istoričari prepoznaju sličnosti između pripremnih crteža i "Vorslijeve verzije".

U knjizi "Leonardo’s Salvator Mundi and the Collecting of Leonardo in the Stuart Courts" iz 2019. godine autorke Margaret Dalivale, Martin Kemp i Robert B. Sajmon posvetili su celo poglavlje crtežu draperja, ukazujući na mogućnost da su umetnici koji su radili Vorslijevu verziju imali priliku da vide Leonardovu sliku dok još nije bila završena.

Wikipedia.org/Fondazione Zeri, titled Anonimo lombardo sec. XVI, Cristo Redentore benedicente

Knjiga sugeriše da su oni možda samo izmenili rukav i promenili nabore na draperiji.

Smatra se da je lik spasitelja u ovom obliku jedna od najčešće kopiranih umetničkih dela renesanse i dugo se smatralo da ju je originalno naslikao neko od Leonardovih učenika. Slika koja se smatra originalnim "Spasiteljem sveta" prodata je nepoznatom kupcu u novembru 2017. za 450,3 miliona dolara, a spekuliše se da se trenutno nalazi u vlasništvu saudijske kraljevske porodice.