Preminuo Piter Bogdanovič, holivudski režiser srpskog porekla

Piter Bogdanovič američki reditelj, scenarista, glumac, producent, kritičar i istoričar filma, srpskog porekla, iz generacije „holivudskog novog talasa“ ili „novog Holivuda“, reditelj kultnih filmova „Poslednja bioskopska predstava“ i „Mesec od papira“, preminuo je u 83. godini.

Preminuo je u četvrtak nešto posle ponoći prirodnom smrću u svom domu u Los Anđelesu, rekla je njegova ćerka Antonija Bogdanovič za The Holliwood Reporter.

Rođen je u Kingstonu u saveznoj državi Njujork, u porodici srpskog slikara i pijaniste Borislava Bogdanovića i austrijske Jevrejke Herme Robinson. Piterovi roditelji su u Ameriku došli u maju 1939. bežeći od rata u Evropi. Pošto nisu govorili engleski, malom Petru je palo u zadatak da ih nauči, a najefikasniji način bio je odlazak u bioskop, gde im je prevodio radnju filma.

Bio je opsesivni posetilac bioskopa, a ostalo je zabeleženo da je u mladosti je gledao i po 400 naslova godišnje.

Karijeru je započeo kao filmski kritičar. Opsesivno je pratio filmove Džona Forda, Orsona Velsa, i Haurda Hoksa.

Tanjug AP/Damian Dovarganes

Poznati su i njegovi filmovi “Što te tata pušta samu?” (1972), “Bioskop za groš” (1976), “Dejzi Miler” (1974), “Maska” (1985), “Dan kada su se svi smejali” (1981) i “Zaljubljeni porotnik” (1988).

Kao gostu 40. FEST-a, 2012. godine uručen mu je Zlatni pečat Jugoslovenske kinoteke, njeno najveće priznanje, koje je ustanovljeno 1995. godine povodom stogodišnjice filma.

Kada je sa 32 godine režirao film "Poslednja bioskopska predstava", Piter Bogdanovič je dobio epitet „novi Orson Vels“. Film je tada dobio značajnu pažnju publike i dobre ocene kritike , a takođe je i nominovan za Oskara. Zajedno sa Lerijem Mek Martrijem dobio je nagradu Bafta za najbolji scenario.

Kasnije je ponovo doživeo uspeh filmom "Što te tata pušta samu?", romantičnom farsom sa Barbrom Strajsend i Rajanom O'Nilom i filmom "Mesec od papira".

Od 1954. do 1958. pohađao je kurseve glume kod Stele Adler i glumio je na raznim pozorišnim festivalima.

Šezdesetih godina 20. veka u njujorškim umetničkim krugovima postao je poznat kao urednik filmskog programa Muzeja savremene umetnosti. Od zaborava je spasao pionire američke kinematografije kao što je Alan Dvon. Posebno je analizirao filmove Orsona Velsa  i Džona Forda o kojima je i napisao knjige.

Objavio je više od 12 knjiga o različitim aspektima filma i filmskog stvaralaštva, a pojavio se i kao glumac u mnogim filmovima i TV serijama.

 

Najviše smo ga upamtili u seriji Sopranos gde je igrao psihijatra doktorke Melfi koja je vodila terapiju glavnog junaka, Tonija Soprana, i gde je režirao petu sezonu.

Svetska federacija filmskih arhiva (FIAF) dodelila je Bogdanoviču 2007. godine nagradu za životno delo, svrstavajući ga rame uz rame sa velikanima kao što su Bergman ili Oliveira.