Vek pozorišta "Bora Stanković": Kako se teatar u Vranju nakon razornog požara kao feniks digao iz pepela

Komentari

Autor: Euronews Srbija

13/11/2024

19:54

Euronews Srbija

veličina teksta

Aa Aa

Pozorište "Bora Stanković" u Vranju postoji već 100 godina. Pozorišni život u ovom gradu počeo je krajem 19. veka u hotelu "Vranje" koji je čuveni trgovac Janča Jovanović Baldžija ustupio glumcima. Pozorište se razvijalo od amaterskog do profesionalnog, preživelo i požar i uspelo da dočeka 100. rođendan.

Bojan Jovanović, glumac i umetnički direktor pozorišta, za Euronews Srbija objašnjava da je prvu predstavu ovog pozorišta - "Gorski vijenac" sa vranjskim gimnazijalcima postavio velikan književnosti i drame Radoje Domanović i to davne 1896.

"Pozorište kao institucija je osnovano pre sto godina 1924. Zvalo se Pozorište građanske kasine i od tada postoji kontinuitet u njegovom postojanju. Ono je menjalo status i kratko vreme posle Drugog svetskog rata od 1946. do 1954. bilo je profesionalno - zvalo se Okružno narodno pozorište - a onda, Narodno pozorište 'Bora Stanković'. Međutim, ugašeno je 1954. dekretom kao i mnoga pozorišta u ondašnjoj Jugoslaviji i sledi dug period rada amaterskog pozorišta koje je zenit dostiglo krajem 90-ih", objašnjava Jovanović, dodajući da je status profesionalnog ponovo dobilo 1997. godine.

Važan deo istorije pozorište ispisuje dolaskom Radoslava Radivojevića, koji je iz Beograda po konkursu i pozivu stigao u Vranje i ostao čitavih 37 godina.

Bio je direktor, reditelj, glumac, pisac, scenograf, kostimograf, organizator. Režirao je više od sto predstava za decu i odrasle, glumio u pedesetak. Na sceni vranjskog pozorišta igrala je i njegova supruga Ljiljana, a prve pozorišne korake napravila i njihova deca, Ana i Jug Radivojević. Osnivač je festivala "Borini pozorišni dani".

"Rade je i osnivač i njegove zasluge su zaista velike za ovo što je pozorište danas", kaže glumica Radmila Đorđević.

"Mi nastavljamo to što je on započeo, nismo stali. Sa Jugom sam radila dugo, znam ga od malena. Prva pozorišna iskustva me vežu za njega, za neke značajnije uloge. Divne me uspomene vežu za celu porodicu Radivojević", dodaje naša sagovornica.

Đorđević je u pozorište došla 1981. kada je imala samo 15 godina.

"Imala sam tu sreću da sam bila svedok prvog renoviranja, krajem 90-ih godina, i sada, nakon te katastrofe kada smo svi zanemeli, 2. jula 2012. godine", kaže glumica.

Te godine, za samo sat vremena, u plamenu je nestao veći deo zgrade pozorišta.

Umetnički direktor kaže da je za njih to bio veliki šok.

"Izgorela je zgrada pozorišta i sve u njoj, osim fundusa kostima i arhive, koja je uglavnom sačuvana. Sve ostalo je izgorelo - sala, scena, kompletna scenografija svih predstava, rekviziti. Ali je taj period na nas s druge strane uticao i vrlo pozitivno u smislu da se pozorište u periodu tih sedam godina kada nismo imali zgradu, nekako izdiglo kao feniks iz pepela. Mi smo postigli do tada najznačajnije rezultate", ističe Jovanović.

Kruna su, kaže, dva festivala u Rusiji u sezoni 2017/18 kada su dva puta bili u Rusiji i osvojili gran pri sa Čehovljevim komadom "Tri sestre" i imali dva takmičarska nastupa na Sterijinom pozorju. To se sve desilo u vreme kad uopšte nisu imali zgradu.

Radmila Đorđević kaže da ih je taj težak period ojačao i dao im snagu.

"Ljubav i entuzijazam koji smo imali nije sagoreo kao zgrada u požaru, nego nam je bio podstrek i motiv da radimo dalje. To nas je nekako osnaživalo da ne stanemo, jer smo se svi plašili šta sada. To je bio težak trenutak i težak period svih tih sedam godina. Sada imamo kao nagradu ovu divnu zgradu u kojoj uživamo, stvaramo i dalje, nižemo uspehe", objašnjava glumica.

Nastavili da osvajaju i priznanja, a među njima i Vukovu nagradu i Оrden zasluga za narod sa srebrnim zracima, ali kako kažu, najveća nagrada im je puna sala i aplauz publike. I radost sa svakom novom premijerom i svakom novom generacijom koja nastavlja da ispisiju stranice istorije vranjskog pozorišta.