Alarmantna statistika: Samo u četiri opštine pozitivan prirodni priraštaj, Srbija za godinu izgubila 46.000 stanovnika

Komentari

Autor: Slavica Tuvić

05/07/2023

14:06

Alarmantna statistika: Samo u četiri opštine pozitivan prirodni priraštaj, Srbija za godinu izgubila 46.000 stanovnika - Copyright Tanjug/Miloš Milivojević

veličina teksta

Aa Aa

Srbija je tokom prošle godine izgubila 46.503 stanovnika, samo zbog negativnog prirodnog priraštaja, a broj je i veći ukoliko se u obzir uzmu i broj građana koji se iselio iz zemlje. Republički zavod za statistiku objavio je podatak da je tokom prošle godine rođeno 62.700 beba, a da je umrlo 109.203 lica.

Negativan prirodni priraštaj, razlika između rođenih i umrlih je -46.503 stanovnika. Samo u četiri opštine u Srbiji zabeležen je pozitivan prirodni priraštaj - Tutin, Novi Pazar, Preševo i Sjenica. Najtužnija je slika u regionu Južne i Istočne Srbije gde je zabeležen negativni prirodni priraštaj od -9,8 promila. Za demografe ovi podaci nisu iznenađenje, tako je godinama unazad.

Od 2013. do 2022. godine, broj stanovnika u Srbiji je samo samo po tom osnovu smanjen za 433.323. Za deset godina Srbija je izgubila skoro pola miliona stanovnika. Ako se doda i broj stanovnika koji odlaze iz zemlje cifre su još dramatičnije. To je zemlju svrstalo među deset u svetu koje najbrže gube stanovnike, zajedno sa Bugarskom, Hrvatskom, Makedonijom i zemljama na rubu Evropske unije.

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku stopa prirodnog priraštaja u Srbiji prošle godine iznosi -7 promila (smanjena je negativna vrednost za 3,9 promila u odnosu na vrednost iz 2021. godine). U Beogradskom regionu je, kao i u 2021. godini, zabeležena najniža negativna vrednost stope prirodnog priraštaja (-3,7 promila), dok je najviša negativna vrednost stope prirodnog priraštaja zabeležena u regionu Južne i Istočne Srbije (-9,8 promila).

Koliko je situacija alarmantna najbolje pokazuju podaci koji stižu Crne trave, Bosilegrada, Gadžinog Hana. Primera radi, u Crnoj travi tokom prošle godine rođene su samo četiri bebe, Bosilegradu 29, Gadžinom Hanu 35 beba.

Od ukupnog broja gradova i opština u Srbiji, stopa prirodnog priraštaja u 2022. godini pozitivna je u četiri opštine: Tutin (10,8 promila), Novi Pazar (8,2 promila), Preševo (3 promila) i Sjenica (1,2 promila).

Panev: Alarmantna situacija odavno

Demokraf dr Goran Panev kaže da objavljeni rezulatati nisu iznenađenje za demografe, da se u zemlji decenijama beleži negativni prirodni priraštaj- od 1992. godine.

"Nema iznenađenja. Bilo je iznenađenja kada je bio kovid jer je zabeleženo ogromno povećanje smrtnosti, a pao je i broj živorođenih tada. Nama je alarmantna situacija odavno. Negativni prirodni priraštaj povezan je sa starosnom strukturom stanovništva. Kada imamo vrlo staru populaciju onda ne možemo očekivati da nam se povećava broj živorođenih", kaže Panev za Euronews Srbija.

Najnoviji podaci RZS pokazuju i da je prošle godine rođeno 520 beba više nego godinu pre toga, dok je broj umrlih manji za 27.419. U apsolutnim brojkama, broj rođenih bio je 62.700, a umrlih 109.203. Upitan da li povećanje broja beba može da se poveže sa merama koje je država preduzela kako bi povećalo rađanje, Panev kaže da je to kratko vreme da bi se doneo takav zaključak.

"Ove pojave su dugoročne i kompleksne. Ne mogu se očekivati velike promene, posebno zbog starosne strukture stanovništva. Kada je stara starosna struktura, onda nemate ni mnogo stanovnika u optimalnom reproduktivnom periodu. Čak i da se povećava broj živorođenja po jednoj ženi zbog mera koje podstiču rađanje, jednostavno nema žena, nema stanovništva koje može da rađa, da bi se promenila situacija u pogledu prirodnog priraštaja. Ogromna je razlika između broja umrlih i rođenih", pojasnio je on.

Napominje da bejbi bum generacija, oni koji su rođeni pedesetih godina, ulaze u osmu deceniju života. Broj umrlih pre korone je bio između 102.000 i 105.000 godišnje. Onda je bilo ogromno povećanje 2020. i 2021. godine, tokom pandemije. Prošle godine bilo je smanjenje u odnosu na 2021. godinu, ali to je znatno više od desetogošnjeg proseka.

"Rizik od kovida je bio veći za stariju populaciju. I oni su najveću cenu platili tokom pandemije. Ne mora da znači da su umerli od kovida, već zbog kovida", rekao je Panev.

Za opštine sa pozittivnim prirodnim priraštajem navodi da je to rezultat povoiljne starosne strukture - Tutin, Novi Pazar, Preševo, Sjenica.

"Nemaju ni te opštine više visok natalitet, ali imaju znatno mlađu starosnu strukturu od ostatka Srbije. Ove su već dugo sa najboljim pokazateljiama, imaju pozitivan prirodni priraštaj. To je rezultrat povoljnije starosne strukture, mlađeg stanovništva. I u tim opštinama natalitet, odnosno fertilitet opada", objašnjava on.

Za Crnu travu, gde su prošle godine rođene samo četiri bebe, kaže da je godinama primer depopulacije i demografske devastacije. Podseća da je starosna struktura stanovništva u toj opštini blizu 60 godina, te se takvi rezultati mogu očekivati.

"Crna trava, Gadžin Han su opštine koje imaju nepovoljnu starosnu strukturu i logično da su tako nepovoljni podaci o demografskim kretanjima", zaključio je on.

Prosečna starost žena koje rađaju

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku najveći broj rađanja, 19.173, zabeležen je u starosnoj grupi žena od 30 do 34 godine. Prosečna starost žena pri rođenju deteta je 30,3 godine, dok je prosečna starost žena pri rođenju prvog deteta 28,9 godina. U gradskim naseljima, prosečna starost žena pri rođenju deteta je 31,1 godina, dok je u ostalim naseljima 28,7 godina. Učešće živorođenih u gradskim naseljima u ukupnom broju živorođenih je 65,9 odsto, a u ostalim naseljima 34,1
odsto.

Stopa ukupnog fertiliteta, tj. broj živorođene dece po jednoj ženi, 2022. godine je veća u odnosu na prethodne godine i iznosi 1,63. Posmatrano prema regionima, stopa ukupnog fertiliteta je najveća u Regionu Vojvodine i Regionu Šumadije i Zapadne Srbije i iznosi 1,67, dok je njena najniža vrednost zabeležena u regionu Južne i Istočne Srbije i iznosi 1,56. Stopa ukupnog fertiliteta u Beogradskom regionu iznosi 1,58.

Prema redu rođenja, u Srbiji je u 2022. godini, u odnosu na prethodnu godinu, porastao broj prvorođene dece u ukupnom rađanju za 660. Po regionima, najviše dece prvog reda rođeno je u Beogradskom regionu (50,8 odsto od ukupnog broja živorođenih u Beogradskom regionu), dok je najviši udeo dece trećeg (15,6 odsto) i četvrtog (4,5 odsto) reda rođenja zabeležen u Regionu Šumadije i Zapadne Srbije, a petorođenih u Regionu Vojvodine (2,5 odsto). Regionalnih razlika u pogledu rađanja dece drugog reda gotovo da nema.