Igre 
Lajko o ulozi USAID-a u Mađarskoj: Opozicione kampanje i NVO dobijale sredstva za podrivanje vlasti i rušenje poretka
Komentari13/02/2025
-20:10
Izvršnom uredbom predsednika SAD Donalda Trampa, kojom se privremeno suspenduju svi programi američke inostrane pomoći na 90 dana, stopirana je sva strana pomoć koja se finansirala preko Stejt departmenta i USAID-a. Nakon toga, USAID je postao predmet debata u kontekstu njihovog mešanja u unutrašnju politiku, koja se, proširila van granica Sjedinjehih Država. Tako je premijer Mađarske Viktor Orban najavio zabranu organizacija koje je finansirao USAID, a premijer Slovačke Robert Fico tražio od Ilona Maska informacije o grantovima USAID-a slovačkim NVO i medijima.
O delovanju USAID-a u Mađarskoj za Euronews Srbija govorila je Fani Lajko, analitičarka u mađarskom Centru za osnovna prava.
"Poslednjih godina postaje sve očiglednije da strane interesne grupe i organizacije – uključujući USAID – kontinuirano intervenišu u mađarske političke i društvene procese. Ova intervencija je posebno jasno naglašena u skandalu u Mađarskoj oko izbora 2022. godine, koji je jasno istakao priliv stranog novca u mađarsku politiku. Tokom izbora, opozicione kampanje i organizacije civilnog društva dobijale su značajna strana sredstva, uključujući stotine hiljada dolara iz inostranih izvora, sa jasnim ciljem intervencije u mađarske demokratske procese, podrivanja nacionalne vlasti i destabilizacije političkog poretka u zemlji, a sve u interesu dovođenja levo-liberalnih partija na vlast", objašnjava Lajko.
Tanjug/AP/Denes Erdos
Sagovornica objašnjava suprotstavljene pozicije organizacija podržanih od USAID-a i Vlade Mađarske.
"Aktivnosti USAID-a se organski uklapaju u ovu strategiju stranog uticaja. Agencija podržava organizacije i medijske kuće širom sveta koje otvoreno predstavljaju levo-liberalne ideologije, koje su često u suprotnosti sa politikom nacionalnih konzervativnih vlada, koje se protive ratu, migracijama i rodnoj ideologiji. Ova politika podrške se može primetiti i u Mađarskoj, gde je USAID u nekoliko navrata podržao grupe koje se bave LGBT pitanjima i podržavaju migracije", navodi Lajko.
Komentarišući najave premijera Mađarske Viktora Orbana koje se tiču zabrane organizacija koje je finansirao USAID, Lajko objašnjava uzroke premijerovih namera.
"Viktor Orban i mađarska vlada godinama dosledno upozoravaju javnost na opasnosti stranih intervencija. Strani novac koji se pojavio u predizbornoj kampanji 2022. godine jasno je pokazao da su ovi izvori usmereni na podrivanje mađarske političke stabilnosti. Svojom reakcijom na obustavu finansiranja, mađarski premijer jasno izražava: neće dozvoliti da se nacionalnim političkim procesima manipuliše iz inostranstva", objašnjava Lajko.
Povezane vesti
Uprkos tome, ističe kako postoje fondovi koji mogu da preuzmu ulogu kakvu je imao USAID.
"U međuvremenu, evropske institucije su takođe spremne da preuzmu ulogu USAID-a i nastave sa stranom intervencijom u mađarskim unutrašnjim poslovima. Liberalni poslanik u Evropskom parlamentu Danijel Frojnd otvoreno je izjavio da Brisel treba da preuzme mehanizme finansiranja USAID-a i da nastavi da podržava promigracione i antisuverenitetne medije. Novinski portal EUobserver je takođe potvrdio da je cilj EU da podrži migracije i levičarske ideologije – sada evropskim fondovima", tvrdi Lajko i nastavlja:
"Međutim, mađarska vlada je posvećena zaštiti zemlje od stranih intervencija. Politički i ideološki pritisak iz inostranstva ne sme da ugrozi suverenitet i političku nezavisnost Mađarske, a vlada čvrsto stoji pri svom stavu da ni Vašington ni Brisel ne mogu da utiču na unutrašnje stvari Mađarske".
Govoreći o uticaju USAID-a na medijski pejzaž, konstatuje kako je informacioni aparat podređen idejno-ideološkim ciljevima.
"Uloga USAID-a u uticaju na mađarske medije prvenstveno se manifestuje u podršci medijima, organizacijama i programima koji služe političkim i ideološkim ciljevima. Iako je agencija finansirala mnoge korisne programe, jasno je da postoje i grantovi koji imaju za cilj da utiču na javno mnjenje i promovišu liberalne vrednosti. Ovi grantovi često stižu do medija i nevladinih organizacija koje su otvoreno kritične prema mađarskoj vladi i koje zagovaraju liberalne i progresivne ciljeve, kao što su migracija, LGBT prava ili pitanja vladavine prava koja se koriste kao politički alati", napominje Lajko.
Tanjug AP/Manuel Balce Ceneta
Ipak, kako kaže, primećuju se posledice odluke Donalda Trampa.
"Kao rezultat odluke Donalda Trampa, obustavljeno je ukupno više od 400.000 dolara finansiranja, što je uticalo na brojne levičarske medije. Strana finansijska podrška imala je istaknutu ulogu u radu mađarskih opozicionih medija i organizacija civilnog društva, koje su na taj način bile povezane sa globalističkim političkim interesima", tvrdi Lajko.
Povezane vesti
Lajko konstatuje sličnosti između Slovačke i Mađarske, posebno u kontekstu generisanja društvene moći pojedinih političkih aktera.
"Situacija u Slovačkoj je slična onoj u Mađarskoj, gde strana pomoć, posebno finansijska pomoć USAID-a, često služi političkim ciljevima. U Slovačkoj se takođe postavilo pitanje da li sredstva koja je dalo demokratsko rukovodstvo služe ne samo u humanitarne i razvojne svrhe, već i da promovišu određene političke interese", kaže Lajko i zaključuje:
"Zloupotreba stranih sredstava i političko uplitanje takođe mogu imati značajan uticaj na slovačko političko okruženje, posebno ako su ta sredstva korišćena za sticanje političke prednosti za određene partije".
Komentari (0)