Veritas: Za etničko čišćenje Srba iz 26 sela Požeške kotline u Hrvatskoj niko nije odgovarao

Dokumentaciono-informacioni centar "Veritas" saopštio je da ni posle 32 godine za etničko čišćenje Srba iz 26 sela Požeške kotline u Hrvatskoj, od kojih su 23 potpuno uništena, niko nije procesuiran ni pred međunarodnim, ni pred domaćim sudovima.

"Veritas" navodi da su 29. oktobra 1991. godine pripadnici civilne zaštite i policije Hrvatske počeli da sprovode državnu naredbu o evakuaciji svih meštana iz 26 sela, sa isključivo ili pretežno srpskim stanovništvom, smeštenih u Požeškoj kotlini, podno Papuka i Psunja, koju je dan ranije doneo Krizni štab opštine Slavonska Požega.

U naredbi, koju je kao predsednik kriznog štaba potpisao Ante Bagarić i koja je dan ranije postavljena na javnim mestima, pisalo je da se evakuacija sprovodi "s ciljem zaštite njihovih života" i radi "omogućavanja uspešnije odbrane odbrambenih položaja hrvatskih snaga na tom području od četničkih terorističkih snaga", a trebalo ju je sprovesti u roku od 48 sati iz sela u kojima je, prema popisu stanovništva iz 1991. godine, živelo 2.120 ljudi, ističe se u saopštenju.

Kako se navodi, većina stanovnika tih sela odazvala se naredbi i napustila svoje kuće, potražila utočište kod rođaka u obližnjim selima, a manji broj u hrvatskim selima označenim kao rejoni prikupljanja, prenosi Srna.

Iako je stanovništvu prilikom evakuacije obećano da će, kada se vrate, naći sve kako su i ostavili, odmah po njihovom odlasku počelo je sistematsko paljenje i miniranje srpskih kuća, s očitim ciljem da se prikriju tragovi pljačke i da se stanovnici napuštenih sela više nikada ne vrate, ističe "Veritas" i ukazuje da je deo starijih ljudi, koji nisu hteli ili nisu mogli, usled starosti i bolesti, da napuste svoja sela, stradao prilikom sistematskog paljenja i miniranja njihovih kuća.

Da bi se hrvatskoj i međunarodnoj javnosti "objasnilo" zašto su opljačkana i zapaljena srpska sela, u javnost je puštena teza da su to uradili sami Srbi prilikom povlačenja kako to ne bi palo u hrvatske ruke, navedeno je u saopštenju.

"Veritas" dalje naglašava da je većina Srba iz evakuisanih sela, videvši šta se desilo sa njihovim imanjima, u strahu za sopstvene živote, krenula za BiH, koja u to vreme još nije bila obuhvaćena ratom, odakle su nastavili put za Srbiju ili istočnu Slavoniju, koju su kontrolisali Srbi.

Manji broj ljudi utočište je našao u srpskim selima Gornji Vrhovci, Vučjak Čečavski i Šnjegavić, koja su odbila naredbu o evakuaciji i u kojima su formirane jedinice Teritorijalne odbrane, organizujući seoske straže i odbranu svojih sela.

Iz "Veritasa" su podsetili da su u zoru 10. decembra 1991. godine jedinice Hrvatske vojske iz sastava 121. brigade iz Nove Gradiške i 123. brigade iz Slavonske Požege počele napad na "nepokorna" srpska sela, koja su pala bez otpora, a stanovništvo se, zajedno sa pripadnicima Teritorijalne odbrane, povuklo prema BiH.

U čišćenju "nepokornih" sela, uključujući i nekoliko susednih, prema "Veritasovim", još nepotpunim podacima, ubijeno je 71 lice srpske nacionalnosti, od kojih 42 starija od 60 godina, među njima i 33 žene. 

U tim selima su, nakon što je narod iseljen, pripadnici HV-a opljačkali, minirali i popalili 616 stambenih i 590 privrednih objekata, dok su bez kuća ostala 1.492 lica.

U saopštenju je istaknuto da je u decembru 2000. godine iz masovne grobnice u selu Šnjegavić ekshumirano 13 posmrtnih ostataka, od kojih je do sada 11 identifikovano kao žitelji Šnjegavića i Vučijaka Čečavskog.

"Od svih žrtava, porodice su do sada pronašle, identifikovale i sahranile tek 26 posmrtnih ostataka, dok se na spisku nestalih još vodi 45 osoba", navedenio je u saopštenju Dokumentaciono-informativnog centra "Veritas".